محمد رسول احمدی - دکترای فلسفه اسلامی، جامعه المصطفی العالمیه، قم

برای اثبات وجود خداوند، برهان های متعدد با تقریرهای متفاوت اقامه شده است. از مهم ترین آن ها «برهان وجودی» است که دو تقریر مهم آن توسط لایب نیتس و علامه طباطبایی ارائه شده است. بر اساس تقریر لایب نیتس، تصور موجود مطلقی که بزرگ تر از آن در ذهن قابل تصور نیست، امکان دارد. پس چنین موجودی بالضروره باید وجود داشته باشد که همان خدا است. علامه طباطبایی از طریق اثبات حقیقت عینی وجود، وجود واجب الوجود را اثبات می نماید. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی به مقایسه برهان وجودی لایب نیتس و برهان وجودی (صدیقین) علامه طباطبایی پرداخته است. هر دو برهان، تشابه ها و تفاوت هایی دارد. در اندیشه لایب نیتس، موجودی که بالاتر و کامل تر از آن قابل تصور نیست، چنین موجودی باید در خارج هم ممکن باشد و الا بزرگ تر و کامل تر نخواهد بود. پس آن موجود خداوند است. در اندیشه علامه طباطبایی، بر اساس اصول تحقق واقعیت عینی، امتناع تناقض و زوال ناپذیری واقعیت عینی، ضرورت ازلی خداوند اثبات شده است و سایر موجودات به عنوان آثار و قائم به وجود واجب الوجود، اثبات شده است.

لایب نیتس, علامه طباطبایی, برهان وجودی, برهان صدیقین, امکان