مصطفی زنگی آبادی - دانشجوی دکتری گروه حسابداری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
فرزانه نصیرزاده - دانشجوی دکتری گروه حسابداری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

هدف: عوامل متعددی بر تصمیم تهیه کنندگان صورت های مالی در جهت مدیریت سود موثر است. یکی از این عوامل مطابق تئوری های مطرح شده، شخصیت تاریک مدیریت است که میزان اثرگذاری آن در موقعیت های مختلف متفاوت است. به گونه ای که در یک جو اخلاقی، احتمالا مدیریت موفقیت چندانی در مدیریت فرصت طلبانه سود نداشته و سبک رهبری اخلاقی، باعث کاهش رفتارهای غیراخلاقی ناشی از ابعاد تاریک شخصیت خواهد شد. لذا، در این پژوهش با توجه به عدم بررسی موارد عنوان شده در ایران، اثر سبک رهبری اخلاقی بر کاهش ابعاد شخصیت تاریک افراد درگیر در مدیریت سود بررسی گردید. روش: جامعه آماری پژوهش حاضر در برگیرنده شرکت کارگزاری ثبت شده نزد سازمان بورس اوراق بهادار است که در نهایت ۸۰ شرکت کارگزاری با استفاده از نمونه گیری حذفی انتخاب شدند. اندازه گیری مدیریت سود براساس داده های صورت های مالی در بازه زمانی ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۸ انجام شد. به منظور سنجش ابعاد شخصیت تاریک افراد درگیر در مدیریت سود و سبک رهبری اخلاقی از ابزار پرسشنامه استفاده گردید. برای آزمون فرضیه ها از رگرسیون خطی و رویکرد معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد اغلب افراد درگیر در مدیریت سود، مدیران عامل شرکت های کارگزاری هستند. همچنین نتایج بیانگر وجود رابطه منفی و معنا دار بین رهبری اخلاقی و ماکیاولیسم، خودبرتربینی و روان پریشی و به طورکلی نشان دهنده تاثیر منفی رهبری اخلاقی بر کاهش ابعاد شخصیت تاریک افراد درگیر در مدیریت سود است که تاییدکننده نظریه دوسویه مبادله رهبر- پیرو است. نتیجه گیری: یافته ها بیانگر آن است در شرکت های کارگزاری رهبری اخلاقی از طریق برقراری ارتباطات اخلاقی، تشویق و ترغیب رفتارهای اخلاقی می تواند بر جو اخلاقی محیط کار موثر باشد و نهایتا موجب کاهش بروز ویژگی های تاریک شخصیت از سوی افراد درگیر در مدیریت سود در این شرکت ها شود. این نتایج نقش نظارت های تشکل های خودانتظام بر عملکرد شرکت های کارگزاری را برجسته می نماید.

شخصیت تاریک, مدیریت سود, رهبری اخلاقی, ماکیاولیسم, خودبرتربینی, روان پریشی