ایرج جباری
رسول قبادیان - دانشیار مهندسی آب، گروه مهندسی آب، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
انیس جدیدی - دانشجوی کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی، گروه جغرافیا، دانشگاه رازی،کرمانشاه، ایران

درک مورفودینامیک پیوندگاه رودخانه ها بخش مهمی از بررسی های ژئومورفولوژی رودخانه ای است که با وقوع سیل فروردین ۱۳۹۸ شرایط مناسبی فراهم شد تا تغییرات فرسایش و رسوب ناشی از آن در پیوندگاه دو رودخانه دینور به گاماسیاب سنجیده شود. با توجه به پیچیده بودن الگوی جریان و رسوب در این محل و همچنین با افزایش ناگهانی این دو پارامتر، شبیه سازی عددی سه بعدی مقرون به صرفه نیست و مدل های تک بعدی نیز به دلیل عدم توجه به ماهیت سه بعدی جریان عموما با خطا همراه هستند. به همین دلیل استفاده از مدل های دو بعدی در صورت قابل قبول بودن خطای آن می تواند مفید باشد. بنابراین در تحقیق حاضر از مدل SRH-۲D برای بررسی تاثیر سیل فروردین ۱۳۹۸ بر ریخت شناسی محل تلاقی رودخانه دینور به گاماسیاب استفاده شد . برای بررسی تغییرات مورفولوژی منطقه مورد مطالعه، منطقه مورد مطالعه در دو مرحله قبل و بعد از سیل از نظر توپوگرافی نقشه برداری شد. همچنین جهت بررسی عوامل موثر بر ریخت سنجی رسوبات بستر رودخانه ها و مشخص کردن قطر ذرات رسوب و ضریب زبری بستر آزمایش گرانومتری انجام گرفت. با توجه به این که مدل SRH_۲D قابلیت شبکه بندی را ندارد، مش مورد نیاز با استفاده از نرم افزار SMS تهیه شد و فایل خروجی مدل با فرمت TECPLOT ذخیره شد. نتایج این تحقیق نشان داد در یک سیلاب با دوره بازگشت ۳۵ ساله پیوندگاه رودخانه دینور به گاماسیاب که با زاویه ۴۰ درجه به صورت مئاندری به داخل مئاندر اصلی وارد می شود، فرسایش بستر در اوایل وقوع سیل در بخش پایین دست پیوندگاه به سبب به وجود آمدن ناحیه جریانات آشفتته آغاز شده و بتدریج به بخش های بالا گسترش می یابد، در حالی که رسوبگذاری کمی بعد از اوج سیلاب در محل رکود اتفاق می افتد و با کاهش سیل باعث گسترش دماغه و در اواخر سیلاب توسعه جانبی قوس خارجی رودخانه گاماسیاب می شود

تلاقی رودخانه, مورفولوژی بستر, ژئومورفولوژی رودخانه ای, سیل, مدلSRH-۲D