امیر یاوری - دانش آموخته کارشناسی ارشد تغذیه دام، گروه علوم دامی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی
محمد مهدی معینی - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی
فردین هژبری - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی

در این مطالعه، تاثیر تغذیه سیاه دانه و زیره ­سیاه بر رشد، متابولیت­های خونی، هورمون­های تیروئیدی و فعالیت آنزیم­های کبدی بره­ها در شرایط چرای در مرتع بررسی شد. تعداد ۲۴ راس بره نر سنجابی با سن چهار تا پنج ماه (وزن زنده ۹/۰±۳۰ کیلوگرم) به مدت ۷۰ روز در چهار گروه شش راسی در قالب طرح کاملا تصادفی به تیمارهای آزمایشی اختصاص داده شدند. تیمارها شامل گروه ۱: شاهد (علوفه مرتعی)، گروه ۲: علوفه مرتعی به­علاوه ۳/۰گرم زیره ­سیاه به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، گروه ۳: علوفه مرتعی به­علاوه ۳/۰ گرم سیاه­ دانه به ازای هر کیلوگرم وزن بدن و گروه ۴: علوفه مرتعی به­علاوه ۱۵/۰ گرم زیره­ سیاه + ۱۵/۰ گرم سیاه دانه به ازای هر کیلوگرم وزن بدن بودند. نمونه های خون بره ها در روزهای اول، ۳۵ و ۷۰ دوره آزمایش جمع آوری شدند. بره­ها هر دو هفته یک بار وزن­کشی شدند. تغذیه سیاه­ دانه و زیره­ سیاه بر افزایش وزن و رشد بره­ها تاثیر معنی داری نداشت، اما موجب افزایش غلظت پروتئین­ کل خون در تیمارها نسبت به گروه شاهد شد. میزان اوره خون بره­های دریافت ­کننده هر دو مکمل نسبت به گروه شاهد کاهش یافت. غلظت تیروکسین در بره های تغذیه ­شده با جیره حاوی زیره­ سیاه بیشتر از سایر گروه ها بود (۰۵/۰>P). فعالیت آسپارتات آمینوترانسفراز و آلانین­­آمینوترانسفراز در گروه­های دریافت ­کننده مکمل­های­ گیاهی کمتر از گروه شاهد بود (۰۵/۰P<). در مجموع، نتایج این آزمایش نشان داد تغذیه سیاه دانه و زیره­ سیاه به عنوان مکمل گیاهی در مقادیر ذکر شده منجر به بهبود برخی فراسنجه های خونی شد، اما بر عملکرد رشد تاثیر معنی داری نداشت.

آنتی اکسیدان, آنزیم های کبدی, گیاه دارویی, متابولیت های خون, هورمون های تیروئیدی