سیداسعد حسینی - دکتری اقلیم شناسی و نویسنده مسئول
عباس علی پور - استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه امام حسین (ع)

بدون تردید یکی از متغیرهای موثر شکل­گیری خط مشی سیاست خارجی­، مباحث راهبردی و سیاست دفاعی هر کشور، محیط منطقه­ای و ابعاد مختلف آن است. با توجه به موقعیت جغرافیایی و وضعیت ژئوپلیتیک منحصربه فرد کشور ایران­، اتخاذ تمهیدات لازم در حفظ و حراست از تمامیت ارضی کشور ضرورت می یابد. تجارب جنگ تحمیلی نشان داده است علم آب وهواشناسی می تواند سرنوشت یک قدرت بزرگ را در جنگ تغییر دهد. جت استریم­ها یکی از پدیده های آب وهوایی است که در طول جنگ جهانی دوم مورد استفاده نظامی فراوان قرار گرفت که توانست مسیر حمل بمب های بالنی بدون سرنشین و ... باشد. این پژوهش جت استریم­های حاکم بر جو ایران را با تاکید بر مناطق کویری، بیابانی و سواحل مکران به ­عنوان یک تهدید بررسی می­نماید. بدین­منظور داده­های بازواکاوی شده باد مداری، باد نصف النهاری و دمای هوا برای یک دوره­ ۵ ساله از سازمان NOAA دریافت گردید و با فراخوانی آن ها در محیط نرم افزار Grads، نقشه های جت استریم و میانگین دمای جو تهیه شد. نتایج حاصل نشان داد که در طول دوره موردبررسی، ۲۷ جت استریم با قابلیت کاربرد نظامی رخ داده که میانگین طول آن ها نزدیک به ده هزار کیلومتر است و طولانی ترین آن ها با طولی بیشتر از ۱۶ هزار کیلومتر، از مرزهای آمریکای لاتین و کانادا منشا گرفته و تا جو بالای ایران ادامه پیدا کرده است. با توجه به این پدیده، ۳۳ کشور خارجی برای ایران تهدیدکننده به حساب می آیند. بر اساس نتایج، در بین استان های مورد بررسی، استان های یزد و کرمان دارای بیشترین تاثیر از این پدیده اند. سپس به ترتیب استان های خراسان جنوبی، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، اصفهان، خراسان رضوی، سمنان و قم قرار دارند. می توان گفت این پدیده ازنظر رخداد زمانی، مختص فصل سرد سال است

ایران, بمب های بالنی, بیابان, تهدید نظامی, جت استریم