ابوالفضل همت زاده - University of Mohaghegh Ardabili
اباذر اسمعلی عوری - University of Mohaghegh Ardabili
رئوف مصطفی زاده - University of Mohaghegh Ardabili
محمد گلشن - University of Agricultural Sciences and Natural Resources Sari
زینب حزباوی - University of Mohaghegh Ardabili
نازیلا علائی - Urmia University

تحقیق حاضر با هدف ارزیابی تغییرات مکانی-زمانی وضعیت اختلال در پوشش گیاهی طبیعی حوضه اهل ایمان واقع در استان اردبیل برنامه ریزی شده است. بدین منظور، ابتدا نقشه کاربری اراضی سه سال ۲۰۰۰، ۲۰۱۰ و ۲۰۲۰ از تصاویر ماهواره لندست استخراج شد. سپس هفت سنجه سیمای سرزمین (تراکم لکه، تراکم حاشیه، شاخص تکه شدگی، فاصله اقلیدسی نزدیک ترین همسایه، شاخص سرایت، نسبت محیط به مساحت و غنای لکه)، شاخص پوشش گیاهی تفاضلی نرمال شده (Normalized Difference Vegetation Index, NDVI) و تراکم جاده محاسبه شد. در نهایت شاخص اختلال (Disturbance Index, DI) از طریق مجموع حاصل ضرب مقادیر معیارها در وزن آن ها در ۱۱ زیرحوضه محاسبه شد. شاخص اختلال (DI) در پنج طبقه خیلی کم (۸۷–۰)، کم (۱۶۳–۸۸)، متوسط (۲۳۹–۱۶۴)، زیاد (۳۱۵-۲۴۰) و خیلی زیاد (۳۱۶<) طبقه بندی شد. بر اساس نتایج مشخص شد که از نظر کلی حوضه در سال های ۲۰۰۰، ۲۰۱۰ و ۲۰۲۰ به ترتیب دارای DI برابر با ۷۷/۱۷۷، ۱۷/۹۵ و ۰۷/۱۳۵ بوده که به ترتیب نشان دهنده وضعیت اختلال متوسط، کم و کم است. همان گونه که مشاهده می شود بین سه سال مورد بررسی، از نظر وضعیت اختلال تفاوت معنی داری وجود ندارد. هم چنین، به طور کلی در بخش های شرق و شمال حوضه وضعیت بدتری از اختلال نسبت به بخش های جنوبی و مرکزی مشاهده شد.

Ecological degradation, Index-based approach, Land management, Landscape integrity, پیوستگی سیمای سرزمین, تخریب بوم شناختی, رویکرد شاخص محور, مدیریت سرزمین