هوشنگ افضلی گروه - مرکز تحقیقات کشاورزی کرمان
محمد امین آسودار - دانشگاه رامین اهواز
زهرا خدارحم پور - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر

کشت دو محصول در یک سال محدودیت زمان تهیه بستر بذر برای محصول دوم و کمبود مواد آلی خاک را به همراه دارد که این امر از مشکلات کشاورزی استان کرمان می باشد. با توجه به محدود بودن منابع آبی و خشکسالی های اخیر، استفاده از روش های مناسب آبیاری همراه با مدیریت خاک ورزی می تواند سبب کند کردن روند تخریب زمین ها و افزایش پایداری در کشاورزی استان گردد. بدین منظور آزمایشی به صورت بلوک های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی کرمان با بافت خاک شنی اجرا گردید. فاکتور اصلی خاک ورزی با حفظ بقایای گیاهی در۳ سطح شامل: خاک ورزی مرسوم (گاو آهن برگردان دار + دو بار دیسک + ماله)، کم خاک ورزی (دوبار دیسک) و بی خاک ورزی (کاشت مستقیم بذر) و فاکتور فرعی آبیاری به دو روش جوی و پشته ای و قطره ای–نواری بود. بر اساس نتایج حاصل اثر منفرد فاکتورهای خاک ورزی و آبیاری در سطح احتمال ۱ درصد و اثر متقابل آنها در سطح احتمال ۵ درصد برای صفت عملکرد معنی دار شد. بر اساس نتایج، تیمار کم خا ک ورزی با ۹۸۳۵ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را در بین بقیه تیمارها داشت. بین دو سطح شخم مرسوم و کم خاک ورزی اختلاف معنی داری در عملکرد دانه مشاهده نشد. عملکرد در آبیاری قطره ای-نواری ۹ درصد بیشتر از روش آبیاری جوی و پشته ای بود. در آبیاری جوی و پشته ای ۱۳۸۵۰ و آبیاری قطره ای-نواری ۷۵۳۰ متر مکعب آب در هکتار مصرف شد. نتایج تحقیق نشان داد که تیمار آبیاری قطره ای­نواری و کم خاک ورزی با ۴/۱ کیلوگرم بر متر مکعب بیشترین کارایی مصرف آب را داشت. آبیاری قطره ای-نواری باعث ۴۰ درصد صرفه جویی در مصرف آب شد. با توجه به نتایج برای شرایط مشابه منطقه مورد تحقیق، روش کم خاک ورزی با آبیاری قطره ای-نواری توصیه می شود.

بقایای گیاهی, روش آبیاری, سطح خاک ورزی, عملکرد ذرت, کارایی مصرف آب