مریم السادات میرحیدری - کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، پژوهشگر بنیاد ایران شناسی
محبوبه غفوری - کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
امیررضا اصنافی - استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شهید بهشتی

هدف: با توجه به اهمیت بازاریابی در جذب مخاطبان و بهره­وری بیشتر کتابخانه­ها، هدف این پژوهش مطالعه وجود ابزارهای بازاریابی در وب­سایت­ها و پورتال­های کتابخانه­های تخصصی حوزه علوم انسانی شهر تهران در ارائه راه کارهایی به منظور توسعه و بالابردن خدمات به کاربران می­باشد. روش پژوهش: این پژوهش به روش ارزیابی اکتشافی انجام شده است. ارزیابی اکتشافی یکی از پرکاربردترین روش­های ارزیابی است که مبتنی بر سیاهه وارسی بوده و برای تعیین کاربردپذیری سیستم­های تعاملی به کار می­رود. جامعه پژوهش شامل ۲۶ وب­سایت کتابخانه تخصصی حوزه علوم انسانی، متمرکز در شهر تهران است که میزان تطابق ابزارهای بازاریابی موجود در وب­سایت­های مورد بررسی با معیارها و مولفه­های تعیین شده، براساس سیاهه وارسی محقق ساخته، به عنوان ابزار سنجش به کار گرفته شده است. این سیاهه وارسی دارای پنج شاخص کلی (شخصی­سازی، توزیع، ترویج، محصول و قیمت) و هیجده زیرشاخص است که برخی از زیرشاخص­ها دارای مولفه­های خاص­تری نیز هستند. یافته ها: یافته­های پژوهش نشان می­دهد که وب­سایت­های کتابخانه­های تخصصی در مجموع به میزان ۴۰/۴۷ درصد در شاخص شخصی­سازی، ۴۰/۱۵ درصد در شاخص توزیع، ۳۲/۳۳ درصد در شاخص ترویج، ۲۱/۳۰ درصد در شاخص محصول و ۳۲/۲۴ درصد در شاخص قیمت از ابزارهای بازاریابی استفاده کرده­اند. نتیجه­گیری: نتایج نشان می­دهد بیشتر کتابخانه­های تخصصی بررسی شده در این پژوهش، گام­های اولیه را در راستای اجرای بازاریابی اطلاعات در سازمان­های متبوع خود برداشته­اند؛ اما بسیار ابتدایی و ضعیف عمل کرده و نیاز به تلاش­های بیشتری برای بهبود قابلیت­های اجرایی در وب سایت های خود دارند. به طوری که بسیاری از شاخص­های در نظرگرفته شده در این پژوهش در سطح مطلوبی قرار ندارند.

بازاریابی, کتابخانه تخصصی, خدمات کتابخانه ای, وب سایت کتابخانه ای