مصطفی فرجی - کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی پایدار و محیط زیست دانشگاه کردستان
فرزاد اسکندری - استادیار دانشگاه کردستان

استان کردستان و شهرستان سنندج ازنظر اقلیمی و آبوهوایی دارای شرایط خوبی در جهت توسعه انرژیهای نو میباشند. با توجه به مسائل و مشکلات زیست محیطی و اقتصادی مربوط به کاربرد سوختهای فسیلی، دراین پژوهش به بررسی نگرش بهره برداران و متخصصان بخش کشاورزی شهرستان سنندج نسبت به انرژیهای تجدیدپذیر و کاربرد آنها در کشاورزی پرداخته شده است. جامعه آماری تحقیق شامل کشاورزان و متخصصان بخش کشاورزی شهرستان سنندج در استان کردستان میباشند که به روش نمونهگیری تصادفی تعداد ۳۶۰ نفر کشاورزان روستاهای سنندج و ۱۴۰ نفر متخصصان از کارشناسان شاغل در بخش کشاورزی شهرستان سنندجو اعضاء هیئتعلمی دانشکده های کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه کردستان و دانشگاه آزاد اسلامی سنندج انتخاب شدند. برای سنجش و تحلیل نگرش و دیدگاه کشاورزان و متخصصان سنندج نسبت به انرژیهای تجدیدپذیر و کاربرد آنها در کشاورزی از پرسشنامه ای استفاده شد که روایی آن با استفاده از نظر متخصصان و پایای مقیاس های آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید. ضریب پایایی مقیاسهای پرسشنامه بین ۰/۷۶ تا ۰/۹۳ بود که نشان از قابل اطمینان بودن مقیاس های به کار رفته داشت. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرمافزار SPSS.۱۶ در دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی (تحلیل عاملی و آزمون همبستگی) تجزیه و تحلیل قرار گرفتهاند. بر اساس دیدگاه کشاورزان امکان استفاده از انرژیهای بیوماس خورشیدی در کشاورزی استان کردستان به ترتیب در اولویت قرار دارند. همچنین بنا بر دیدگاه متخصصان، استفاده از انرژیهای خورشیدی و بیوماس (زیست توده) را در اولویت قرار داشت. هر دو گروه کشاورزان ۶۳/۸) درصد) و متخصصان ۵۵/۳) درصد) نسبت به کاربرد انرژیهای خورشیدی و بیوماس در بخش کشاورزی نگرشی کاملا مساعد داشتهاند. نگرش بسیاری از کشاورزان ۵۰/۵) درصد) و متخصصان ۵۲/۰) درصد) نسبت به محیط زیست مثبت وکاملا مثبتی بود. ۵۲/۷ درصد از کشاورزان وضعیت امنیت انرژی در ایران را کاملا امن و ۴۵/۹ درصد از آنها وضعیت انرژی در ایران را امن عنوان کردهاند.. نتایج آزمون U منویتنی نشان داد که بین دیدگاه کشاورزان و متخصصان نسبت به کاربرد انرژیهای خورشیدی در بخش کشاورزی تفاوت آماری معنیداری (Sig. = ۰/۶۴۱) در سطح اطمینان ۱ درصد وجود ندارد ولی بین دیدگاه کشاورزان و متخصصان نسبت به کاربرد انرژیهای بادی (Sig. = ۰/۰۰۱)، آبی (Sig. = ۰/۰۳) و بیوماس (Sig. = ۰/۰۰۱) تفاوتهای آماری معنیداری در سطح اطمینان ۱ درصد وجود داشت. یعنی دو گروه کشاورزان و متخصصان نسبت به کاربرد انرژی بادی، آبی و بیوماس در بخش کشاورزی دیدگاه متفاوتی با یکدیگر دارند. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین نگرش کشاورزان و متخصصان نسبت به امنیت انرژی در ایران و نگرش آنها نسبت به محیط زیست با دیدگاهی که نسبت به کاربرد انرژیهای تجدیدپذیر داشتند روابط معناداری بدست آمد. اندازه اثرات بدست آمده برای همبستگی بین انرژیهای خورشیدیو بادی در هر دو گروه معنادار بود. با توجه به یافته های حاصل از تحلیل عاملی، ۴ عامل " عدم اطمینان کشاورزان به دولت " ؛ " عدم توانایی مالی کشاورزان " ؛ " ضعف در سیاستهای دولت " و " ضعف در سیاستهای دولت " توانسته اند ۵۹/۹۵ درصد از دیدگاه کشاورزان و ۴۹/۶۹ درصد از دیدگاه متخصصان درباره موانع بکارگیری انرژیهای تجدیدپذیر در بخش کشاورزی تبیین نمایند. ازدیدگاه کشاورزان "عدم اطمینان کشاورزان به دولت" و از دیدگاه متخصصان " ضعف در سیاستهای دولت "به ترتیب با مقادیر ویژه۳۷۶ / ۳ و ۲۲۳ / ۳ بیشترین سهم را در تبیین کل متغیرها داشتند. از این رو پیشنهاد میشود دولت با ارائه اعتبارات و تسهیلات لازم بهکشاورزان برای بکارگیری انرژیهای تجدیدپذیر، پیشبینی مشوق های مالی برای کشاورزان از سوی دولت، پیشبینی اعتبارات به منظورسرمایه گذاری در بخش تحقیقات کاربرد انرژی انرژیهای تجدیدپذیر به کشاورزان کمک کند تا با انگیزه و تمایل بیشتری به سمتاستفاده از انرژیهای تجدیدپذیر گام بردارند

انرژیهای تجدیدپذیر، نگرش نسبت به محیط زیست.امنیت انرژی.