پهنه بندی وضعیت فعلی بیابانزایی با استفاده از روش مدالوس (مطالعه موردی: حوزه آبخیز تروتی- گنبد کاووس)

بیابانزایی یکی از مهمترین مشکلات زیست محیطی در مناطق خشک و نیمه خشک استان گلستان به ویژه حوضه آبخیز تروتی می باشد. بخش وسیعی از حوضه آبخیز تروتی به علت فرسایش آبی و دخالت های نادرست انسانی، زمینه برای بیابانی شدن مساعد است. لذا ارزیابی و تهیه نقشه بیابانزایی برای برنامه ریزی صحیح و مدیریت اراضی الزامی است. در این تحقیق برای بررسی وضعیت فعلی بیابانزایی در حوضه آبخیز تروتی از روش مدالوس استفاده شد. قبل از بکارگیری مدل در منطقه ، معیارها و شاخص های آن بازنگری و با توجه به شرایط منطقه، از 5 معیار و 15 شاخص بیابانزایی جهت ارزیابی استفاده شد. معیارهای بیابانزایی شامل: فرسایش آبی، پوشش گیاهی، اقلیم، خاک و مدیریت می باشد. سپس برای هر معیار اصلی مهمترین شاخص های موثر در کیفیت آن معیار بررسی و با شیوه مدالوس وزن دهی انجام شد و با محاسبه میانگین هندسی شاخص ها و بهره گیری از نرم افزار ARCGIS(9.2)، نقشه های مربوط به وضعیت هر معیار یا لایه اصلی تهیه شد. در انتها از میانگین هندسی معیارها، نقشه وضعیت فعلی بیابانزایی حوضه آبخیز تروتی تولید گردید. نتایج نشان داد از کل منطقه مورد بررسی، 11 ٪ در کلاس بسیار شدید، 22٪ در کلاس شدید و 67٪ در کلاس متوسط از نظر شدت بیابانزایی قرار گرفتند. معیارهای مدیریت، فرسایش آبی و پوشش گیاهی به ترتیب مهمترین عوامل تاثیر گذار در بیابانزایی حوضه آبخیز تروتی می باشد.

Keywords:

بیابانزایی , مدالوس , تروتی