لیلا جعفری - University of Hormozgan
محمدرضا شامخ - University of Hormozgan
فرزین عبدالهی - University of Hormozgan

به تازگی جهت تعدیل اثرهای منفی تنش های محیطی بر گیاهان، کاربرد ترکیب های زیستی مورد توجه قرار گرفته است. این آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، برای بررسی اثر تعدیل کنندگی برخی ترکیب های زیستی بر ویژگی های رویشی، زیست شیمیایی و عملکرد میوه گوجه فرنگی گلخانه ای در شرایط تنش خشکی در گلخانه پژوهشی دانشگاه هرمزگان انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل سطوح تنش خشکی به عنوان عامل اصلی در سه سطح شاهد، تنش متوسط و شدید به ترتیب آبیاری گیاهان بر اساس تامین ۱۰۰، ۷۵ و ۵۰ درصد تخلیه رطوبت سهل الوصول و محلول پاشی ترکیب های زیستی (نوبت اول یک روز پیش از اعمال تیمار کم آبیاری و نوبت دوم قبل از گلدهی) شامل شاهد (بدون کاربرد ترکیب های زیستی)، پرولین، کیتوزان و مشتقات آن سوکسینیل و ان، او-دیکربوکسی متیل کیتوزان (به ترتیب NSC و NOC) هرکدام به میزان ۵/۰ میلی گرم به ازای هر بوته گوجه فرنگی به عنوان عامل فرعی بودند. کاربرد ترکیب های زیستی در هر سطح آبیاری باعث افزایش فعالیت میزان پرولین و آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز در مقایسه با شاهد شد که در اغلب موارد بیشترین افزایش فعالیت آنزیم مربوط به ترکیب NSC بود. از سوی دیگر مشتقات کیتوزان توانستند میزان مالون دی آلدهید و پراکسید هیدروژن برگ را کاهش دهند. در بین ترکیب های زیستی، NSC و کیتوزان بیشترین تاثیر را در بهبود عملکرد میوه از طریق افزایش تعداد و قطر میوه داشت به طوری که محلول پاشی گوجه فرنگی با ترکیب NSC باعث افزایش عملکرد میوه در سطوح آبیاری شاهد، تنش خشکی متوسط و شدید به ترتیب به میزان ۳۲/۵، ۹۱/۱۷ و ۲۴/۳۳ درصد در مقایسه با شاهد شد. بنابراین با توجه به نتایج به دست آمده در شرایط تنش، کیتوزان و مشتقات آن با کارایی بیشتری در مقایسه با پرولین می توانند اثرهای تنش خشکی بر گوجه فرنگی را کاهش دهند.

Chitosan derivatives, Fruit yield, Tomato, Water stress, تنش خشکی, عملکرد میوه, گوجه فرنگی, مشتقات کیتوزان