سارا حسنی - دانش آموخته کارشناسی ارشد تعذیه دام، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام
فرشید فتاح نیا - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام
گلناز تاسلی - استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. شهرکرد. ایران
شهریار کارگر - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
فاطمه روف فرد - استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

این پژوهش با هدف مطالعه برهم کنش اسانس صمغ آنغوزه (Ferula assafoetida) و یا اسانس درمنه کوهی (Artemisia aucheri) در جیره های دارایسطوح مختلف کنسانتره (۴۰ یا ۶۰ درصد) بر پویایی تخمیر و القاء اسیدوز در شرایط برون تنی انجام­ شد.  میزان استفاده از هر اسانس در جیره ها به میزان ۰۵/۰ درصد ماده خشک جیره بود. فراسنجه­های تولید گاز، pH، غلظت نیتروژن آمونیاکی، اسیدهای چرب فرار و جمعیت پروتوزوآ اندازه گیری و گوارش پذیری ماده آلی برآورد شد. اثر اسانس صمغ آنغوزه و اسانس درمنه کوهی بر جلوگیری از اسیدوز در شرایط برون تنی نیز اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که برهم کنش جیره ها و اسانس ها بر تولید و سرعت گاز، غلظت نیتروژن آمونیاکی، pH، غلظت کل اسیدهای چرب فرار، استات، پروپیونات و والرات، کل جمعیت پروتوزوآ و جنس­های انتودینیوم، دیپلودینیوم و افریواسکولکس معنی دار نبود. افزودن اسانس صمغ آنغوزه به جیره دارای ۴۰ درصد کنسانتره سبب افزایش گوارش پذیری ماده آلی برآورد شده در مقایسه با جیره شاهد شد (۶۴/۹۲ در برابر ۱۳/۸۳ درصد، ۰۵/۰˂p ). افزودن اسانس ها سبب کاهش تولید گاز، غلظت نیتروژن آمونیاکی و جمعیت کل پروتوزوآ شد (۰۵/۰˂p ). نتایج آزمایش القاء اسیدوز در شرایط برون تنی نشان داد اسانس صمغ آنغوزه و اسانس درمنه کوهی توانایی جلوگیری از اسیدوز را داشتند. بر اساس نتایج این آزمایش، اسانس صمغ آنغوزه و اسانس درمنه کوهی می توانند تخمیر شکمبه را بهبود بخشند.

اسانس گیاهی, القاء اسیدوز, فراسنجه های تخمیر, نسبت علوفه به کنسانتره