حسین دریاباری - دانشجوی دکتری تخصصی، بخش علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
امیر اخلاقی - دانشیار، بخش علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
محمد جواد ضمیری - استاد، بخش علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
زربخت انصاری پیرسرایی - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشکده علوم دامی و شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
رضا فزونی - دانشجوی دکتری تخصصی، بخش علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
محسن تقی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد، بخش علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

این پژوهش با هدف مطالعه کارآیی تلقیح مصنوعی در کبک­های چوکار و مقایسه آن با جفت­گیری طبیعی انجام شد. نود و شش قطعه کبک ماده به شیوه تصادفی به یکی از دو تیمار تلقیح مصنوعی و جفت­گیری طبیعی اختصاص داده شدند. هر تیمار دارای چهار تکرار و هر تکرار دارای ۱۲ قطعه کبک بود. علاوه بر کبک­های ماده، ۱۴۴ قطعه کبک نر به شیوه تصادفی گزینش شدند که ۴۸ قطعه از آن به کبک­های ماده در تیمار جفت­گیری طبیعی و ۹۶ قطعه دیگر به کبک­های ماده در تیمار تلقیح مصنوعی اختصاص داده شدند. هر کدام از کبک­های ماده در تیمار جفت­گیری طبیعی به همراه یک کبک نر درون قفس قرار داده شدند، در­حالی­که کبک­های ماده در تیمار تلقیح مصنوعی با منی بدست آمده از ۹۶ قطعه کبک نر تلقیح شدند. در مدت ده روز جمع­آوری تخم­ها، به ترتیب ۱۸۴ و ۱۸۸ عدد تخم قابل جوجه­کشی برای هر یک از تیمارها جمع­آوری و جوجه­کشی شد. تلقیح مصنوعی در مقایسه با جفت­گیری طبیعی اثری بر نرخ باروری (۸/۸۸ در برابر ۳/۹۱ درصد)، جوجه­درآوری کل (۲/۵۳ در برابر ۱/۵۸ درصد) و جوجه­درآوری تخم­های بارور (۹/۵۹ در برابر ۷/۶۳ درصد) نداشت (۰۵/۰< p ). بیشترین نرخ مرگ و میر رویانی در هر دو تیمار جفت­گیری طبیعی (۱/۳۲ درصد) و تلقیح مصنوعی (۷/۳۱ درصد) در روزهای آغازین جوجه­کشی مشاهده شد، اما تفاوت آماری معنی­داری در هیچ یک از گامه­های مرگ و میر رویانی بین دو تیمار وجود نداشت. به طور کلی، یافته­ها نشان دادند که عملکرد تلقیح مصنوعی در کبک­های چوکار قابل مقایسه با جفت­گیری طبیعی بود.

باروری, تلقیح مصنوعی, جوجه درآوری, کبک های چوکار, مرگ و میر رویانی