سید مهدی اسماعیلی فرد - دانشجوی دکتری دانشکده علوم دامی و شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سید حسن حافظیان - دانشیار دانشکده علوم دامی و شیلات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محسن قلی زاده - استادیار دانشکده علوم دامی و شیلات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
رستم عبدالهی آرپناهی - استادیار دانشکده علوم دامی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران

گوسفند بلوچی یکی از نژادهای بومی ایران است که از شرق کشور منشا گرفته و با شرایط آب و هوایی آن منطقه سازگار شده است. بازده اقتصادی اصلاح نژاد گوسفند به طور واضحی با بازده تولیدمثل میش­ها مرتبط است. در این پژوهش، صفت دوقلوزایی به عنوان یک صفت تولیدمثلی مهم مورد بررسی قرار گرفت. جهت انجام این پژوهش از داده­های ژنوتیپی ۹۱ راس میش بلوچی که با استفاده از ریزآرایه گوسفندی ۵۰k شرکت ایلومینا تعیین ژنوتیپ شده بودند، جهت پویش ژنوم و شناسایی ژن­های مرتبط با دوقلوزایی استفاده شد. بدین منظور از مدل تکرارپذیری تعمیم یافته استفاده شد. در مرحله بعد، از تجزیه غنی­سازی مجموعه­های ژنی جهت شناسایی طبقات عملکردی مرتبط با دوقلوزایی استفاده شد. در این پژوهش تعداد شش نشانگر SNP واقع بر کروموزوم­های ۱، ۳، ۱۰، ۱۵ و ۲۵ شناسایی شدند که با ژن­های CTH، ANKRD۱۳C، SRSF۱۱، PTGER۳، LDHB، LRRC۴۰ و KCNMA۱ مرتبط بودند. همچنین در تجزیه غنی­سازی مجموعه­های ژنی، تعداد ۲۵ مسیر با صفت دوقلوزایی مرتبط بودند (p <۰.۰۱). از این میان، مسیر defense response نقش مهمی در فرآیند تخمک ریزی دارد. عمده پروتئین های این مسیر، اینترفرون ها و اینترلوکین ها هستند که با ایجاد فرآیندی مشابه التهاب سبب رهاسازی تخمک در اویداکت می شوند. مسیرهای مربوط به چسبندگی سلولی مانند cell adhesion و مسیرهای ارتباط سلولی مانند intercellular bridge و cell junction از دیگر مسیرهای معنی دار بودند. مسیر cell junction به واسطه پروتئین­ کانکسین CX۴۳ سبب انتقال اثر GDF۹ به سلول­های گرانولوزا می­شود. نتیجه این پژوهش اولین گزارش از اثر غیر مستقیم GDF۹ بر صفت دوقلوزایی در گوسفندان ایرانی است.

دوقلوزایی, گوسفند بلوچی, SNP, GSEA-SNP, GWAS