پروین علی میرزایی - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم دامی، دانشکده علوم دامی و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
مرتضی چاجی - دانشیار گروه علوم دامی، دانشکده علوم دامی و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر استفاده از گیاه کاکوتی در جیره بره­های پرواری بر فعالیت باکتری ها و قارچ های شکمبه در هضم برون تنی سرشاخه نیشکر انجام شد. سه جیره آزمایشی حاوی سطوح صفر، ۲/۰ یا ۴/۰ درصد کاکوتی به مدت ۳۰ روز به ۱۵ راس بره پرواری ۷ ماهه با میانگین وزن ۴۰ کیلوگرم تغذیه شدند. در پایان آزمایش، از بره ها به روش لوله معدی مایع شکمبه گرفته شد. سپس جمعیت باکتری ها و قارچ ها از مایع شکمبه جداسازی و بعد از خالص سازی، تاثیر آنها بر هضم و تخمیر سرشاخه نیشکر در محیط کشت اختصاصی باکتریایی یا قارچی بررسی شد. نتایج نشان داد پتانسیل تولید گاز سرشاخه نیشکر به وسیله قارچ­های شکمبه در تیمارهای حاوی مایع شکمبه گوسفندان تغذیه شده با کاکوتی بیشتر از شاهد بود (۰۵/۰p <). غلظت نیتروژن آمونیاکی، pH و درصد ناپدید شدن ماده خشک و NDF سرشاخه نیشکر در محیط کشت قارچی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. غلظت نیتروژن آمونیاکی محیط کشت باکتریایی در ساعت ۷۲  انکوباسیون کاهش یافت و غلظت آن در تیمار ۴/۰ درصد کاکوتی کمترین مقدار (۶/۱۳ میلی گرم در ۱۰۰ میلی لیتر) بود (۰۵/۰p <). ناپدید شدن ماده خشک و NDF سرشاخه نیشکر در محیط کشت باکتریایی در ساعت ۲۴ انکوباسیون با استفاده از مایع شکمبه گوسفندان تغذیه شده با کاکوتی بیشتر از شاهد بود و بیشترین مقدار ناپدید شدن ماده خشک (۶/۵۵ درصد) و NDF (۵/۴۴ درصد) مربوط به تیمار ۴/۰ درصد کاکوتی بود  (۰۵/۰p <). در مجموع، تغذیه مکمل کاکوتی به بره های پرواری تاثیری بر هضم سرشاخه نیشکر به وسیله قارچ های شکمبه نداشت و تنها منجر به افزایش پتانسیل تولید گاز سرشاخه نیشکر به وسیله آنها شد. ازطرفی مکمل کاکوتی تنها در زمان ۲۴ ساعت انکوباسیون منجر به افزایش ناپدید شدن مواد مغذی سرشاخه نیشکر به وسیله باکتری های شکمبه شد.

تولید گاز, جدایه باکتریایی, جدایه قارچی, قابلیت هضم برون تنی