حبیب اله روشن ضمیر - دانش آموخته کارشناسی ارشد تغذیه دام، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
جواد رضائی - استادیار تغذیه دام، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس
حسن فضایلی - استاد تغذیه نشخوارکنندگان، موسسه تحقیقات علومی دامی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

ثر مصرف کمپلکس های آلی منگنز، روی و مس (پیوند شده با گلایسین- یا متیونین-) به جای شکل های سولفاته (برابر یا دو برابر توصیه NRC) بر سلامت، باروری و متابولیت های خون گاو شیری و گوساله بررسی شد. دو ماه پیش از زایش، ۶۰ راس گاو آبستن هلشتاین در شش گروه آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی تقسیم شدند. شش جیره حاوی ۱- سولفات منگنز، روی و مس، برابر توصیه NRC، ۲- گلایسین منگنز، روی و مس، برابر توصیه NRC، ۳- متیونین منگنز، روی و مس، برابر توصیه NRC، ۴- سولفات منگنز، روی و مس، دو برابر توصیه NRC، ۵- گلایسین منگنز، روی و مس، دو برابر توصیه NRC، ۶- متیونین منگنز، روی و مس، دو برابر توصیه NRC آزادانه تغذیه شدند. غلظت ایمونوگلوبولین G در آغوز و خون، عفونت رحم، ورم پستان، جفت ماندگی، لنگش، کتوز، کیست تخمدانی، مرگ گوساله، باروری و غلظت گلوکز، تری گلیسرید و کلسترول خون (پنج بار خونگیری؛ از ۶۰ روز پیش تا ۱۰۰ روز پس از زایش) تعیین شد. تغذیه کمپلکس های آلی عناصر به جای شکل سولفاته اثری بر ایمونوگلوبولین G، صفات باروری و متابولیت های خون گاو و گوساله نداشت، اما سبب کاهش ورم پستان و لنگش شد. افزایش سطح عناصر نیز وقوع ورم پستان و لنگش را کاهش، و غلظت عددی ایمونوگلوبولین G آغوز را افزایش داد، اما تاثیری بر سایر صفات نداشت. در مجموع، تغذیه کمپلکس های آلی گلایسین- یا متیونین- منگنز، روی و مس و همچنین افزایش سطح این عناصر در جیره گاوهای خشک و شیرده دارای آثار مثبت بر سلامت حیوانات، بدون تغییر در صفات باروری بود.

ایمنی, باروری, سطح عنصر معدنی, گاو, مکمل های آلی منگنز-روی-مس