فاطمه هادیان - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس
فرزاد قنبری - استادیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس
جواد بیات کوهسار - استادیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس
رضا راه چمنی - استادیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس

این پژوهش به ­منظور بررسی تاثیر تیمارهای تلقیح باکتریایی (لاکتوباسیلوس پلانتارم، یک میلی­گرم به ازای هر کیلوگرم علوفه­ تازه) و اسانس­های نعناع، مرزه و زیره (۱۲۵ و۲۵۰ میکرولیتر به ازای هر کیلوگرم علوفه­ تازه) بر ترکیب شیمیایی، فراسنجه­های تولید گاز و قابلیت هضم برون­تنی سیلاژ ذرت در قالب طرح کاملا تصادفی (۸ تیمار و ۳ تکرار) انجام شد. گیاه کامل ذرت در مرحله دانه خمیری (حدود ۳۰ درصد ماده خشک) به وسیله خردکن (به صورت قطعات ۲ تا ۳ سانتی­متری) برداشت شد. تهیه سیلاژ در کیسه­های پلاستیکی دو لایه انجام شد. افزودنی­ها در حین سیلو کردن روی ماده سیلویی اسپری شده و سیلوها بعد از ۴۵ روز باز شدند. ترکیب شیمیایی سیلاژ ذرت تحت تاثیر افزودنی­ها قرار گرفت (۰۵/۰P<). تلقیح باکتریایی، اسانس نعناع (۲۵۰ میکرولیتر) و مرزه غلظت کربوهیدرات­های محلول در آب را افزایش دادند. پروتئین خام در تیمارهای تلقیح باکتریایی و اسانس مرزه (۱۲۵ میکرولیتر) کاهش یافت. غلظت الیاف نامحلول در شوینده اسیدی با افزودن اسانس مرزه (۲۵۰ میکرولیتر) و زیره کاهش یافت. سطوح ۲۵۰ میکرولیتر اسانس­های مرزه و زیره موجب کاهش حجم و پتانسیل تولید گاز شدند (۰۵/۰P<). غلظت انرژی قابل متابولیسم و اسیدهای چرب کوتاه زنجیر به وسیله سطح ۱۲۵ میکرولیتر نعناع افزایش یافت (۰۵/۰P<). تلقیح باکتریایی، قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی نمونه­ها را در شرایط برون­تنی افزایش داد (۰۵/۰P<). سطح ۱۲۵ میکرولیتر اسانس نعناع تولید توده میکروبی و بازده آن را افزایش داد (۰۵/۰P<). به­طور کلی، تلقیح باکتریایی و سطح ۱۲۵ میکرولیتر اسانس نعناع در بهبود ارزش تغذیه­ای سیلاژ ذرت موثر بودند.

اسانس, تلقیح باکتریایی, تولید گاز, قابلیت هضم برون تنی, سیلاژ