سید مجید رضا حسینی مفرد - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری
محمد صادق طالبی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد
محمد حسن زاده - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد
رائد کمالی مقدم - کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد

استفاده از خصوصیت بارندگی از دیر باز برای پایش خشکسالی استفاده و روشهای زیادی بر اساس آن ارائه شده است که می تواند نقش مهمی در شناسایی خشکسالی و ترسالی داشته باشد. در این تحقیق بر اساس آمارهای موجود در یک دوره 36 ساله (1386-1351) به بررسی خشکسالی با استفاده از شاخص بارش استاندارد شده spi با دوره زمانی یکساله زراعی در حوضه سد پانزده خرداد استان قم پرداخته شد. نتایج ضمن تایید قابلیت و مزیت های شاخص spi در تعیین شدت و مدت خشکسالی و تاثیر آن بر آبهای سطحی (رودخانه) با استفاده از نرم افزار ArcGIS 9,3 نسبت به تهیه نقشه های پهنه بندی خشکسالی برای هر سال و با استفاده از آمار بارندگی 10 ایستگاه موجود در داخل و خارج حوضه انجام شد و تغییرات دبی رودخانه شاهد را نسبت به سالهای ترسالی و خشکسالی بررسی و نشان داد که با توجه به میانگین بارندگی سالانه و دبی رودخانه شاهد، مشخص گردید که هر چه بارندگی بیشتر، دبی بالاتر و رابطه مستقیم میباشد. از طرفی هر چه شدت خشکسالی بیشتر شود یعنی عدد spi بسمت منفی حرکت نماید، دبی کمترو رابطه معکوس است.درکل ارزیابی خشکسالی بوسیله شاخص spi نشان میدهد که در دوره مذکور آمارسالهای 52،54، 55،62، 65 ،69،71،75،74،73،72 شاخصspi وضعیت تقریباً نرمال را نشان داد که نسبت به تغییرات میزان خروجی (دبی) در دامنه 3 تا 4 واحد قابل قبول است. ودرسالهای 59،53،51 ،67 در اکثر ایستگاهها شاخص spi وضعیت مرطوب متوسط یا خیلی مرطوب را نشان داد که تغییرات دبی رود خانه شاهد نیز بالاترین رقم ها را مشخص و تایید نمود.در سالهای 56 57 ، 58، 60، 70،68،66،64،63،61، 76،77،86،85،84،83،82،81،80،79،78 شاخص spi وضعیت خشکسالی را از نرمال به سمت خشک متوسط و خیلی خشک و با حداقل خروجی رودخانه شاهد نشان داد.

خشکسالی،، پهنه بندی خشکسالی، سد پانزده خرداد استان قم، spi