سیدعلی حسینی سیر - کارشناس گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینای همدان
عباس فرح آور - استادیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینای همدان

هدف از این مطالعه بررسی اثر افزودن پودر سماق و ویتامین E به جیره بر وزن بدن و اندام­های درونی، فراسنجه­های بیوشیمیایی و کیفیت گوشت در جوجه­های گوشتی پس از القاء تنش با دگزامتازون بود. تعداد ۹۶ قطعه جوجه گوشتی نر به شش گروه تقسیم و به مدت ۳۵ روز با جیره پایه تغذیه شدند. از روز ۱۰ به جیره­ پایه­ی چهار گروه پودرسماق (۲۵/۰، ۵/۰و ۷۵/۰درصد) و ویتامین E (mg/kg۲۰) افزوده شد. دو گروه نیز همزمان به عنوان گروه شاهد منفی (بدون تزریق دگزامتازون) و شاهد مثبت (با تزریق دگزامتازون) حضور داشتند. از روز ۲۸ همه جوجه­ها بجز شاهد منفی، دگزامتازون (mg/kg BW۲) دریافت کردند. در پایان آزمایش جوجه­ها توزین، ذبح و خونگیری شدند. دگزامتازون وزن نهایی، وزن نسبی لاشه، سینه، طحال و بورس (به ترتیب۸۰/۱۴۳۲گرم، ۴۰/۵۹، ۸۶/۲۱، ۰۷/۰و ۰۳۵/۰) را نسبت به گروه شاهد منفی (به ترتیب ۶۷/ ۱۷۸۳گرم، ۳۲/۶۰، ۹۸/۲۲، ۱۲۱/۰و۰۵۱/۰) کاهش و وزن نسبی کبد، قلب، پیش معده و سنگدان، نیروی برشی گوشت، پروتئین و کلسترول­کل پلاسما (به ترتیب ۰۸/۳، ۴۹/۰، ۴۵/۰، ۹۵/۱، ۸۳۶/۰نیوتن، ۴۵/۵ و ۴۵/۲۵۵میلی­گرم در دسی­لیتر) را نسبت به گروه شاهد منفی (به ترتیب ۵۵/۲، ۴۲/۰، ۳۶/۰، ۵۸/۱، ۳۷۵/۰نیوتن، ۴۵/۴، ۳۲/۱۷۹ میلی­گرم در دسی­لیتر) افزایش داد (۰۵/۰>P). نیروی برشی گوشت در تیمار ۵/۰ و ۷۵/۰ درصد پودر سماق (به ترتیب۴۵۲/۰و ۴۲۸/۰نیوتن)، نسبت به گروه شاهد مثبت (۸۳۶/۰ نیوتن) کاهش یافت (۰۵/۰>P). به­طور کلی افزودن ویتامین E و پودر سماق به جیره از کاهش وزن القایی توسط دگزامتازون ممانعت نکرد و فراسنجه­های خونی تحت تاثیر قرار نگرفت، اما سطوح ۵/۰و ۷۵/۰درصد پودر سماق منجر به کاهش میزان نیروی برشی عضله سینه شد.

پودر سماق, تنش, جوجه گوشتی, دگزامتازون, کیفیت گوشت