یحیی رجبی - گروه علوم دامی، دانشکده علوم دامی و شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
یدالله چاشنی دل - گروه علوم دامی، دانشکده علوم دامی و شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
عیسی دیرنده - گروه علوم دامی، دانشکده علوم دامی و شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر تغذیه منابع مختلف چربی بر تولید و ترکیب شیر و فراسنجه های خونی طی دوره انتقال در گاوهای شیری هلشتاین بود. بدین منظور ۶۰ راس گاو شیری هلشتاین آبستن چند شکم زایش  بر اساس پیش بینی زایش به طور تصادفی انتخاب شدند. گاوها از روز ۲۱ قبل از زایش تا روز ۲۱ پس از زایش در یکی از سه گروه تیماری قرار گرفتند: ۱- جیره کنترل که دارای پودر چربی اشباع (پالم) بود (۲۰= n)، ۲- جیره دارای دانه کتان اکسترود شده (۲۰= n) و ۳- جیره دارای دانه سویا برشته (۲۰= n). جیره های آزمایشی از نظر ماده خشک و پروتئین خام یکسان ولی از نظر منبع چربی استفاده شده متفاوت بودند . تولید و ترکیبات شیر به صورت هفتگی اندازه گیری شد. خون گیری برای سنجش گلوکز، بتاهیدروکسی بوتیرات (BHBA)، اسیدهای چرب غیراستریفه (NEFA)، لیپوپروتئین با دانسیته بالا (HDL)، تری گلیسرید و کلسترول از شروع آزمایش به صورت هفتگی انجام شد. نتایج نشان داد تولید شیر و مصرف خوراک تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار نگرفت (۰۵/۰> P). ترکیبات شیر در بین جیره های آزمایشی مشابه بود (۰۵/۰> P) ولی درصد چربی شیر و مقدار چربی تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار گرفت (۰۵/۰> P) و در گاوهایی که دانه کتان مصرف کردند کمتر از گروه دانه سویا و گروه کنترل بود. مقدار تری گلیسرید، غلظت اسیدهای چرب غیراستریفه و بتا هیدروکسی بوتیرات در گاوهایی که دانه کتان اکسترود شده مصرف کردند به صورت معنی داری کمتر از دو گروه دیگر بود (۰۵/۰> P). به طور کلی نتایج پژوهش حاضر نشان داد تغذیه جیره های دارای دانه سویا و دانه کتان اکسترود شده در دوره انتقال با کاهش درصد چربی شیر و غلظت اسیدهای چرب غیراستریفه و بتاهیدروکسی بوتیرات و همچنین افزایش غلظت گلوکز می تواند در بهبود سلامت پس از زایش نقش مهمی داشته باشد.

اسیدهای چرب, دانه کتان اکسترود شده, دانه سویا برشته, دوره انتقال, گاو شیری