محمدکیا کیانیان - عضو هیئت علمی دانشکده کویرشناسی دانشگاه سمنان

کویرهای و بیابان های ایران، روزگاری دریایی بزرگ بوده اند. بر کرانه های سبز و باشکوه این دریا، تمدنی شگفت در شش هزار سال پیش شکل گرفته بود. ایرانیان از جایی دیگر به این سرزمین نیامدند، آنان از همین دیار برخاستند و چون دریاها خشکید، بر ترک اسبان خویش، تمدن و فرهنگ را در سراسر جهان پراکندند. همان طور که می دانیم بیشتر شهرها و روستاهای کشور در زمره مناطق خشک، بیابان و کویر هستند و مردمان این مناطق - که حدود 40 میلیون نفر را تشکیل می دهند-، آداب، گویش و فرهنگ مخصوص به خود را دارند، مانند رسم شترکشان در کاشان، رسم برات در زواره، رسم آب پاشی، رمضان در خاش، فرهنگ و گویش مردمان یزد و نطنز و دیگر گویش های ایرانی مانند گرکویه ای، همچنین آیین باران خواهی در ایران و غیره. پس لازم است در خصوص فرهنگ این مردم اطلاعاتی را کسب نموده، تا از آن در مدیریت(ایجاد جاذبه های گردشگری و غیره جهت دیدن این تنوع فرهنگی) و اصلاح این مناطق (بحث استفاده از دانش و فرهنگ بومی) جهت رسیدن به توسعه پایدار بهره جست، زیرا اگر بدون توجه به فرهنگ، آداب و عدم بکارگیری دانش بومی اقدام به کارهای مدیریتی و اصلاحی بنماییم، ممکن است جواب خوبی از اقدامات انجام شده نگیریم. پس بهتر از این تنوع فرهنگی و دانش بومی در تقویت زیست بوم و پویایی اقتصادی این مناطق نهایت استفاده را ببریم.

فرهنگ کویر و بیابان، دانش بومی، روستاها و شهرهای بیابانی، مدیریت و اصلاح اراضی