پوریا محیط اصفهانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری، گروه مهندسی مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران.
رضا مدرس - دانشیار دانشکده منابع طبیعی و عضو قطب علمی مدیریت ریسک و بلایای طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران.

در طی قرن گذشته فعالیت های انسانی و تغییرات اقلیمی ایستایی بسیاری از متغیرهای حدی را دست خوش تغییر قرار داده اند. لذا استفاده از تکنیک های آماری تحلیل فراوانی با پیش فرض های ایستایی داده ها جهت برآورد ریسک وقوع رویدادهای حدی بیش از این ممکن است قابل اطمینان نباشد. در پژوهش حاضر ضمن معرفی تکنیک تحلیل فراوانی منطقه ای مبتنی بر روش شاخص سیل ناایستا، ریسک وقوع متغیر حداکثر بارش ۲۴-ساعته به عنوان یک متغیر مولد سیل در زیرحوضه های غرب کشور بررسی شده است. بررسی ناایستایی داده ها نشان داد که از بین ۵۳ ایستگاه مورد مطالعه فقط چهار ایستگاه خرم آباد و پل دختر با یک روند افزایشی و رامهرمز و ایذه با یک روند کاهشی معنی دار دارای ناایستایی هستند. بر اساس نتایج، ایستگاه های مورد مطالعه از لحاظ ریسک وقوع حداکثر بارش ۲۴-ساعته به سه زیرناحیه همگن هیدرولوژیکی تفکیک شدند. نتایج پژوهش نشان داد که منطقه همگن دوم که عمدتا شامل ایستگاه ها در استان های فارس، بوشهر، چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد هستند از ریسک وقوع حداکثر بارش های ۲۴-ساعته شدیدتری نسبت به سایر مناطق مورد مطالعه برخوردار هستند. همچنین باتوجه به روند افزایشی حداکثر بارش های ۲۴-ساعته در ایستگاه های پل دختر و خرم آباد مشخص شد که حداکثر بارش های ۲۴-ساعته برآورد شده با دوره بازگشت ۱۰۰ سال در این دو ایستگاه در صورت نادیده گرفتن ناایستایی داده ها به ترتیب ۱۳/۸ و ۱۰/۱ درصد کمتر از مقدار مورد انتظار برآورد خواهند شد.

تحلیل فراوانی, آزمون روند, ریسک مخاطرات طبیعی, گشتاورهای خطی, منحنی رشد