مهدی دینی - استادیار، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز.
اصغر اسدی - دانشجوی دکتری مهندسی عمران آب و سازه های هیدرولیکی، دانشگاه صنعتی سهند، تبریز.

مدیریت فشار یک روش کارا و ارزان برای کاهش نشت در شبکه های توزیع آب است که با بهره برداری اصولی شیرها، پمپ ها، مخازن و تانک ها ممکن می باشد. در شبکه های توزیع آب، شیرهای زیادی وجود دارند که صرفا برای انجام تعمیرات در صورت اتفاق مورد استفاده قرار می گیرند. در این مقاله یک رویکرد ساده برای مدیریت فشار و نشت در شبکه ها با برنامه ریزی بهره برداری بهینه شیرهای موجود ارائه شده است. برای این منظور با بکارگیری شاخص مکانیابی شیرها، موقعیت بهینه شیرهای فرضی تعیین و میزان بازشدگی آنها در حالت های حداقل، متوسط و حداکثر مصرف بهینه شده است. بهینه سازی با تلفیق الگوریتم های دسته ذرات و جامعه مورچگان و شبیه ساز EPANET در محیط MATLAB انجام شده است. روش پیشنهادی بر روی دو شبکه نمونه و واقعی اجرا شده است. نتایج نشان می دهد که در حالت های متوسط و حداکثر مصرف، بهبود قابل توجهی در عملکرد هر دو شبکه ایجاد شده است، بطوری که قابلیت اطمینان شبکه توزیع آب شهر مراغه به ترتیب ۲۲ و ۲۴ درصد و  نشت در آن به ترتیب ۳۱ و ۲۰ درصد نسبت به حالت پایه بهبود یافته است. در مجموع با بکارگیری این رویکرد، می توان با تنظیم دستی تعدادی از شیرهای منتخب موجود در شبکه های واقعی عملکرد آنها را بهبود داد.

فشار, نشت, شیرها, شبکه توزیع آب, بهینه سازی, قابلیت اطمینان