مهراب نوری - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
سعید مرید - استاد، گروه مهندسی و مدیریت منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
نعمت الله کریمی - استادیار، پژوهشکده مطالعات و تحقیقات منابع آب، موسسه تحقیقات آب، تهران.
هوشنگ غلامی - کارشناسی ارشد، عمران- آب، رئیس گروه رودخانههای مرزی و منابع آب مشترک شمال غرب کشور، دفتر رودخانه های مرزی و منابع آب مشترک، وزارت نیرو، تهران.

رودخانه فرامرزی ارس طی سال­ های اخیر، روند کاهشی قابل ­توجهی در نقطه ورودی سد ارس داشته است. به ­منظور علت ­یابی این مشکل، به ارزیابی روند تغییرات متغیرهای هواشناسی در این حوضه پرداخته شد. به ­سبب فرامرزی بودن منطقه مطالعاتی و نبود دسترسی به داده­ های مشاهداتی، از محصولات ماهواره­ای TRMM۳B۴۳V۷۱ و PERSIANN_CDR و پایگاه داده­ های اقلیمی CRU۲ به عنوان منابع جایگزین استفاده شد. ارزیابی محصولات بارشی بر اساس معیارهای آماری نشان داد که TRMM۳B۴۳V۷ با ضریب همبستگی ۰/۸۷ و ۰/۷۴ و ریشه دوم میانگین مربعات خطا ۶۵/۶۴ و ۸۴/۵۶ میلی­متر و همچنین مقدار اریبی ۶/۷۵ و ۱۸/۶ درصد، به ترتیب در ایستگاه های باران ­سنجی قارص و ماکو بهترین عملکرد را داشته است. همچنین، پایگاه داده­ های اقلیمی CRU با ضریب همبستگی بالا و RMSE پایین و تنها با ۳/۷ درصد کم برآوردی نتایج قابل قبولی در برآورد دما در منطقه مطالعاتی داشت. به ­منظور بررسی روند تغییرات بارش و دما، از آزمون های ناپارامتری من­- کندال و شیب سنس بهره گرفته ­شد. نتایج نشان داد که روند تغییرات بارش در مقیاس سالانه، جز در قسمت ­های مرکزی حوضه، به صورت افزایشی بوده است. این تغییرات در مقیاس فصلی بیشتر خود را نشان می ­دهد، به نحوی که در فصل بهار روند تغییرات به صورت کاهشی و در فصل پاییز به صورت افزایشی بوده است. دما نیز بطور یکسان در کل منطقه مطالعاتی سیر صعودی را نشان می ­دهد. باتوجه به نتایج تحقیق، ملاحظه شد که عوامل اقلیمی برای توجیه کاهش ورودی ها به سد ارس کافی نیستند و بررسی عوامل انسانی به همراه اثر ذوب برف نیز لازم به توجه هستند که در دستور کار ادامه این مطالعات است.

حوضه فرامرزی ارس, روند تغییرات دما و بارش, CRU, Persiann-CDR, TRMM