محمودرضا همامی - دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان
سعیده اسمعیلی - دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان
سمیه کدخدایی - دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان

جابجایی بذر پس از عبور از دستگاه گوارش حیوان که اندوزوکوری (Endozoochory) نامیده می شود یکی از مکانیسمهای جابجایی گیاهان دانه دار توسط جانوران می باشد. پستانداران بزرگ جثه از مهم‌ترین عوامل جابجایی گیاهان دانه دار در بسیاری از نقاط دنیا هستند و در میان آنها علفخوران بزرگ جثه وحشی به دلیل داشتن گستره خانگی وسیع و قابلیت جابجایی دانه ها تا مسافتهای زیاد و بین زیستگاهها، از اهمیت ویژه ای برخوردارند. هدف از این مطالعه بررسی مقدماتی تعداد و ترکیب گونه های گیاهی جابجا شده توسط علفخواران بزرگ جثه در دو منطقه پارک ملی کلاه قاضی و پارک ملی قمیشلو به عنوان دو نمونه از زیستگاههای بیابانی تحت چرای حیات وحش بوده است. در مرداد ماه سال ١٣٨٤ تعداد 30 گروه سرگین تازه آهو و 36 گروه سرگین بز وحشی از منطقه کلاه قاضی و تعداد 30 گروه سرگین آهو و 36 گروه سرگین گوسپند وحشی از منطقه قمیشلو جمع آوری گردید و در محیط گلخانه کشت داده شد. در مجموع 8 گونه گیاهی از گروه های سرگین بدست آمد که شامل جومیش، قدومه، کاکوتی، دو گونه گون، کاهوی مواج، چوبک و گل قاصدک می شد. بیشترین غنای گونه ای مربوط به گیاهان رویش یافته در گروه سرگین بز وحشی، پس از آن آهوی قمیشلو، گوسپند وحشی و آهوی کلاه قاضی بود.

Endozoochory، آهوی ایرانی، گوسپند وحشی، بز وحشی، پارک ملی کلاه قاضی، پارک ملی قمیشلو