همایون مقیمی - زمین شناسی، علوم پایه، دانشگاه پیام نور / عضو هیات علمی

اکوسیستم دریاچه ارومیه، در سالهای اخیر با بحران کاهش فزاینده سطح آب به دلیل از دست رفتن منابع تغذیه کننده آب سطحی خود روبرو بوده است. در این پژوهش به منظور بررسی تاب­آوری ناحیه­ای در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، در مقابل تخریب تراکم شبکه آبراهه­ای، اقدام به توسعه ماتریس تابع عملکرد در روش احتمالاتی مرتبه اول قابلیت اطمینان (FORM) شده­ است. پایه محاسبات در محیط برنامهنویسی پایتون بر اساس تغییرات لایه تجمع جریان، به عنوان عامل مهم تغذیه آب سطحی دریاچه ارومیه می­باشد. تهیه لایه تجمع جریان، بر اساس مدل رقومی ارتفاع ۳۰ متری سنجنده Aster  در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی و ملاک تغییرات آن بر مبنای لایه­های تراکم شبکه آبراهه­ای مختلف و با آستانه­های ترتیب توانی معین، در روش استخراج خودکار مسیر جریان طبیعی بوده است. تابع عملکرد در روش FORM با تخمین انحراف استاندارد، میانگین و همبستگی خطی، بین دو دسته تراکم شبکه جریان، با آستانه­های ۱۰۰، ۳۰۰ و ۱۰۰۰ و همچنین ۱۰۰۰، ۳۰۰۰ و ۱۰۰۰۰ و به صورت کسر دو مجموعه، نقاط مختصاتی تهیه شد. نتایج حاکی از آن است احتمال شکست در حوضه آبریز، بدون احتساب محیط دریاچه، بین دو رقم ۲۸ تا ۷۲ درصد متغیر است. برای نوار مرزی نمایش آسیبپذیری دریاچه، کم­ترین تاب­آوری در بخش های غربی، شمال غربی و جنوبی است. آسیبپذیری با تخریب شبکه آبراهه­ای مطابق با روش FORM در بیشترین مقدار خود با رقم ۸۶ درصد در محدوده میانه غربی مساحت دریاچه رخ می­دهد.

روش FORM, قابلیت اطمینان, دریاچه ارومیه, تراکم آبراهه ای