مصطقی فضائلی - دانشیار / گروه حقوق بین الملل، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران.
مهناز رشیدی - دانش آموخته دکتری/ حقوق بین الملل، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران .

در پی روند فزاینده کم یابی آب در جهان، رقابت بر سر دستیابی بیشتر به آب میان کشورها فزونی یافته است. چنان که آب گاهی به منشایی برای بروز تعارضات بین المللی بدل می شود. از طرفی، آب و تاسیسات آبی همواره در جنگ ها به عنوان سلاح و یا به عنوان اهداف نظامی مورد استفاده قرار گرفته اند. پیشگیری از جنگ های آبی موضوع قواعد حقوقی توسل به زور است و حفاظت از منابع آب در حین مخاصمات در حقوق بشردوستانه بین المللی مورد نظر واقع شده است. در مرحله پس از مخاصمات مسلحانه، مشکلاتی از قبیل آسیب به زیرساخت های آبی، آلودگی آب ها و عدم دسترسی به آب آشامیدنی سالم مردم مناطق جنگ زده، نه تنها موجودیت و کیفیت منابع آبی را خدشه دار می کند بلکه می تواند به طرق مختلف صلح و امنیت بین المللی را تهدید نماید. بنا به اهمیت حفاظت از منابع آبی پس از جنگ ها در امر صلح سازی و نبود قواعد حقوقی صریح در این موضوع، پرسش اصلی تحقیق آن است که مهم ترین تعهدات حقوق بین الملل در موضوع ترمیم منابع و تاسیسات آبی پس از مخاصمات مسلحانه و جبران خسارت قربانیان چیست؟ نتیجه برآمده از مطالعات توصیفی- تحلیلی نگارندگان موید آن است که حقوق بین الملل در این زمینه هرچند تا کنون به قواعد خاص و مقررات تفصیلی دست نیافته است لیکن با خلا مواجه نبوده و می توان به مدد اصول و موازین عام حقوق بین الملل موضوعه، تعهدات و سازکارهایی را به منظور بازسازی مناطق آسیب دیده و پاسخگویی در مقابل قربانیان جنگ استنباط نمود.

آب, بازسازی, پاسخگویی, حقوق بین الملل, مخاصمات مسلحانه