بیتا مروج الاحکامی - استادیار/ بخش خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران:
مرضیه باغشاهی - کارشناس آزمایشگاه بخش خاک و آب/ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران.

مدیریت به هنگام آبیاری با لحاظ شرایط حاکم بر منطقه، نقش بسیار مهمی در صرفه جویی مصرف آب و حفظ عملکرد محصولات باغی و زراعی ایفا خواهد کرد. یکی از راهکارهای مدیریت به هنگام آبیاری، استفاده از سنسورهای رطوبت سنج خاک است که تاثیر قابل توجهی بر بهبود بهره وری آب خواهد داشت. در این مطالعه ضمن امکان سنجی طراحی سنسور رطوبت سنج ایرانی، دقت سنسور طراحی شده و watermark در بافت های متفاوت خاک بررسی شد. به منظور طراحی و کالیبراسیون سنسور رطوبت سنج ایرانی، آزمایش های مربوط به طراحی و ساخت سنسور مذکور در سال های ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۸ در آزمایشگاه بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد انجام شد. سنسور طراحی شده در ۳ بافت خاک متفاوت لوم رسی شنی، لومی و رس سیلتی مورد ارزیابی قرار گرفت. سنسور طراحی شده و سنسور watermark در هر ۳ بافت خاک، واسنجی و با ارقام رطوبت مشاهده شده به روش مستقیم وزنی مقایسه و صحت سنجی شدند. نتایج نشان داد که سنسور طراحی شده و سنسور watermark در بافت خاک لومی و لوم رسی شنی قادر به برآورد نسبتا دقیق رطوبت وزنی خاک هستند. در حالیکه در بافت خاک رس سیلتی سنسور طراحی شده و سنسور watermark دقت مناسبی در برآورد رطوبت خاک نداشتند. بر اساس نتایج این مطالعه سنسور watermark و سنسور طراحی شده در رطوبت های کمتر از ۵۰ درصد کل آب قابل دسترس قادر به تخمین نسبتا دقیق رطوبت خاک هستند. این در حالی است که سنسورهای مذکور در رطوبت های بیشتر از حد زراعی تخمین دقیقی از رطوبت خاک نداشتند.

سنسور رطوبت سنج خاک, بهره وری آب کشاورزی, آبیاری هوشمند