مسعود بهبودیان - دانشجوی دکتری مهندسی و مدیریت منابع آب/ دانشکده مهندسی عمران، پردیس دانشکده های
رضا کراچیان - استاد/ دانشکده مهندسی عمران، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران

امروزه مسئله مدیریت منابع آب در دریاچه ارومیه و احیای آن از بحث های مهم در کشور ایران می باشد. یکی از دلایل مهم در وضعیت نابسامان دریاچه عدم تخصیص مناسب حقابه بخش های مختلف از جمله تخصیص آب مورد نیاز دریاچه است. همچنین بررسی تبعات تخصیص آب بر دریاچه به بخش های مختلف همچون کشاورزی، محیط زیست، شرب و صنعت از موضوع مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. در این تحقیق در نظر است ارزیابی کمی این تبعات بر بخش های مختلف در یک دوره ۶۰ ساله تحت دو سناریوی مدیریتی شامل تخصیص کامل و بخشی از نیاز آب دریاچه در قالب مفهوم پایداری انجام شود. بدین منظور، یک مدل تخصیص آب استفاده شد و شاخص های اعتمادپذیری، تاب آوری و آسیب پذیری ارزیابی شدند. در مرحله بعد، با استفاده از مفهوم نظریه استنتاج شهودی، پایداری سناریوهای مدیریت منابع آب در قالب تصمیم گیری چندمعیاره بررسی شد. نتایج نشان دادند که تامین کامل حقابه دریاچه منجر به کاهش تخصیص آب به بخش کشاورزی شده است که ممکن است تبعات اجتماعی- فرهنگی- سیاسی مختلفی در بر داشته باشد. علی رغم کاهش حقابه بخش کشاورزی در سناریوی تخصیص کامل نیاز آب دریاچه، این سناریو به عنوان سناریوی برتر انتخاب شد. همچنین، نتایج این تحقیق نشان دادند تامین کامل نیاز آب دریاچه در اولویت می باشد که منجر به پایداری بیشتر حوضه آبریز شده است. این در حالی است که بخش کشاورزی با کاهش تخصیص آب مواجه شده است. در نهایت توصیه می شود تا در تحقیقات آتی وضعیت پایداری کشاورزی نیز با اجرای سناریوهای مختلف مدیریتی مورد ارزیابی قرار گیرد.

تخصیص آب, دریاچه ارومیه, پایداری, مدل IDS, سناریوهای عرضه و تقاضای آب