مصطفی رضاعلی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی عمران/محیط زیست، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه صنعتی قم، قم، ایران.
عبدالرضا کریمی - استادیار/ گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه صنعتی قم، قم، ایران.

در سال های اخیر توجه ویژه ای به بحث آلودگی آب ها شده است که یکی از دلایل آن، کم آبی یا خشکسالی است. یکی از روش هایی که به برون رفت از این بحران کمک شایانی می کند، استفاده مجدد از پساب است. در شهرهای بزرگ فاضلاب کل شهر در قالب یک شبکه جمع آوری شده و در یک تصفیه خانه فاضلاب متمرکز تصفیه می گردد. این رویکرد از جنبه های مختلف از جمله هزینه های جمع آوری فاضلاب، ریسک حوادث غیرمترقبه و استفاده مجدد از پساب تصفیه شده دارای محدودیت های زیادی است. در شهرهای با جمعیت کمتر، استفاده از تصفیه خانه متمرکز ممکن است از لحاظ زیرساختی و هزینه های عملیاتی مساله داشته باشد. برای این شرایط استفاده از تصفیه خانه های فاضلاب غیرمتمرکز در پژوهش های مختلف توصیه شده است. لذا شناسایی و مکانیابی جوامعی که دارای بیشترین پتانسیل برای استفاده از تصفیه خانه های غیرمتمرکز هستند بسیار ضروری است. در این تحقیق با استفاده از ترکیب منطق فازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، استان قم و مراکز جمعیتی آن مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته و جوامعی که بیشترین پتانسیل اجرای تصفیه خانه های غیرمتمرکز را دارند مکانیابی شده و به هر کدام از این جوامع یک اندیس فازی-سلسله مراتبی تعلق گرفته است. بر این اساس برای استان قم مراکز جمعیتی که بیشترین پتانسیل احداث تصفیه خانه های غیرمتمرکز را دارند بصورت صرم، ورناچ، جنداب، ورجان و کهک اولویت می یابد. در پایان برای روستاهای تحت مطالعه مقایسه میزان هزینه احداث شبکه جمع آوری فاضلاب تصفیه غیرمتمرکز با روش متمرکز در مدل WPM انجام شد. نتایج این مطالعه نشان داد که روش غیرمتمرکز نسبت به روش متمرکز چندین برابر کم هزینه تر است.

تصفیه فاضلاب, تصفیه خانه غیرمتمرکز, تحلیل مکانی فازی, سلسله مراتبی, کاربری پساب