علی ابراهیم زاده - دانشجوی دکتری مهندسی عمران/ گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
مهدی ضرغامی - استاد / و عضو قطب هیدروانفورماتیک دانشگاه تبریز، دانشکده مهندسی عمران و پژوهشکده محیط زیست، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
وحید نورانی - استاد / و عضو قطب هیدروانفورماتیک دانشگاه تبریز، دانشکده مهندسی عمران و پژوهشکده محیط زیست، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

ارزیابی ریسک سازه ها مخصوصا سدها، از موضوعاتی است که اخیرا مورد توجه محققین می باشد. به کمک نظریه قابلیت اطمینان و ریسک می توان عدم قطعیت پارامترهای تصادفی را به صورت روابط ریاضی در روند طراحی استفاده نمود. در این مقاله عدم قطعیت های مختلف به همراه سیلاب و باد با دوره های بازگشت مختلف به طور مجزا و همزمان در مدل پویایی سیستم ها برای ارزیابی ریسک روگذری سد خاکی جاجیلرچای مورد استفاده قرار گرفته است تا بتوان تمهیدات لازم را برای کاهش ریسک روگذری سد مذکور اتخاذ نمود. به منظور برآورد ریسک در مدل مدنظر از روش های شبیه سازی مونت کارلو و نمونه گیری ابر مکعب لاتین با تعداد تکرار مختلف استفاده شده است. نتایج ضمن نشان دادن توانایی پویایی سیستم ها در محاسبه ریسک روگذری و افزایش آن در شرایط توام سیلاب و باد، نشان می دهد که باز بودن دریچه تخلیه کننده تحتانی سد حاجیلر چای به طور متوسط باعث کاهش ۹/۲۰ درصد ریسک روگذری در اثر سیلاب و ۴/۱۰ درصد در اثر سیلاب و باد می گردد. همچنین میانگین ریسک روگذری محاسبه شده به روش مونت کارلو در اثر سیلاب حدودا ۴/۳۰ درصد و در اثر توام سیلاب و باد حدودا ۳/۵۰ درصد از میانگین مقادیر روش ابر مکعب لاتین بیشتر می باشد. در شرایط مشابه، شاخص اعتماد پذیری نتایج روش مونت کارلو از روش ابر مکعب لاتین بیشتر بوده و زمان لازم برای شبیه سازی آن کمتر می باشد. بر پایه این نتایج، روش پویایی سیستم ها با مونت کارلو ابزار کارآمدی در محاسبه ریسک روگذری سدهای خاکی می باشد.

ریسک روگذری, پویایی سیستم ها, عدم قطعیت, شبیه سازی مونت کارلو, نمونه گیری ابر مکعب لاتین