هاشم درخشان - دانشگاه فردوسی مشهد
کامران داوری - فردوسی مشهد

آب زیرزمینی حیاتی ترین منبع تامین آب در ایران است که بهره برداری پایدار از آن، از ضروریات اجتناب ناپذیر محسوب می شود. اما اضافه برداشت و غفلت از تبیین معیاری معقول برای بهره برداری پایدار از آب زیرزمینی در بسیاری از حوضه‎های آبریز، نابودی اکوسیستم های وابسته به آب زیرزمینی و دیگر خسارات جبران ناپذیر را در پی داشته است. با توجه به اهمیت موضوع و به دلیل داشتن شرایط نسبتا مشابه (از نظر اقلیمی) ایران با ایالت کالیفرنیا، قانون مدیریت پایدار آب زیرزمینی در این ایالت (SGMA) مورد تجزیه و تحلیل گرفت. در قانون مزبور معیارهای ششگانه ای برای بهره برداری پایدار از آب زیرزمینی معرفی گردیده است. تمامی حوضه های آبریز موظف گشته اند تا نسبت به طراحی و تدوین برنامه مدیریتی آب با هدف دستیابی به پایداری آب زیرزمینی منطبق بر معیارهای ششگانه بپردازند. نتایج بررسیهای اولیه نشان داده است که اکثر محدودههای مطالعاتی از حداقل تراز برای بهره برداری از آب زیرزمینی عبور نمودهاند. بنابراین الزام قانونی برای تدوین برنامه ی بلندمدت (۲۵ ساله) تعادل بخشی در تمامی محدوده های مطالعاتی با هدف دستیابی به تراز بهره برداری پایدار از آب زیرزمینی تصویب گردید. ضروری است تا در کشورمان نیز برداشت از آب زیرزمینی از منظر پایداری مورد بررسی قرار گرفته و تراز بهره برداری پایدار برای هر آبخانه تعیین تکلیف گردد.

آب زیرزمینی, پیامدهای نامطلوب, پیامدهای نامعقول, قانون مدیریت پایدار