جهانگیر پرهمت - دانشیار/ پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، تهران، ایران.
مجید الطافی دادگر - دانشجوی دکتری/ دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
رسول پرهمت - دانشجوی دکتری/ دانشگاه کنتربری، کریست چرچ، نیوزلند.

افزایش تقاضا و بهره برداری بیش از حد از آبخوان ها در ایران باعث شده تا بیش از ۵۰ درصد آن ها در شرایط بحرانی قرار گیرند. برای جبران و توقف افت تراز سطح آب زیرزمینی، نیاز به مدیریت جامع منابع آب بوده که لازمه اش شبیه سازی شرایط پیچیده و انتخاب رویکرد مدیریتی مناسب می باشد. لذا پژوهش حاضر با هدف ارائه ی رویکرد مدیریتی مبتنی بر شرایط یک آبخوان تحت تنش شدید، با استفاده از مدل MODFLOW انجام شده است. بدین منظور آبخوان روانسر- سنجابی کرمانشاه، که ۱۵ متر افت در طول ۲۳ سال داشته، انتخاب شد. پس از واسنجی و ارزیابی مدل و نیز تهیه نقشه توزیع مکانی افت واقعی دوره ۹۴-۸۶، آبخوان به چهار پهنه افت شامل ۰ تا ۵، ۵ تا ۱۰، ۱۰ تا ۲۰ و ۲۰ تا ۴۵ متر تفکیک و سپس گزینه های مختلفی از ترکیب سناریوها برای جبران افت هر کدام از این پهنه ها اعمال شد. سناریوی اول شامل شرایط هشت سال اخیر منابع، مصارف و تغذیه آبخوان بوده که نتایج حاکی از ۲/۷ متر افت طی هشت سال آتی خواهد بود. در سناریوهای دوم و سوم با تاثیر شرایط خشکسالی و ترسالی، نتایج نشان داد که سطح آب به ترتیب ۴/۸ و ۲/۵ متر افت خواهد نمود. نتایج سه سناریوی اول نشان داد تاثیر نوسانات اقلیمی عامل اصلی تاثیرگذار بر افت سطح آب نیست. نتایج سناریوی چهارم با ترکیب های متفاوت ۱۰ تا ۷۰ درصدی کاهش نرخ بهره برداری نشان داد ترکیب ده درصدی در پهنه یک و ۲۰ درصدی در سایر پهنه ها بهترین نتیجه را در بهبود وضعیت آبخوان فراهم می نماید.

سناریوهای مدیریتی, مدلسازی, بهره برداری بیش از حد, روانسر-سنجابی, مدل MODFLOW