بررسی علل تخریب و تحلیل رفتن قنوات در دشت یزد- اردکان

Publish Year: 1391
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: Persian
View: 1,452

This Paper With 11 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

این Paper در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

DESERT01_442

تاریخ نمایه سازی: 30 مرداد 1391

Abstract:

آب در کشور ما که سرزمینی خشک محسوب می‌شود از اهمیت خاصی برخوردار است به طوری که متولیان به روش‌های متفاوتی به منظور ذخیره آب و استفاده در شهر و روستا می‌اندیشند. اما نکته نگران‌کننده در این میان آن است که گویا متولیان تنها به روش‌ سدسازی که اثرات منفی آن به مرور خود را نشان می‌دهد،‌ بسنده کرده‌اند. در حالی که پیشینیان ما از روش‌های متفاوت و در عین حال سودمندتری استفاده می‌کردند. یکی از روش‌های تخصصی هدایت و ذخیره آب که به نام ایرانیان ثبت شده،‌ قنات است. در این تحقیق سعی شده تا با بررسی اصلی ترین عوامل دخیل در تخریب قنوات دشت یزد – اردکان و با پیشنهاد راهکارهایی جهت بهبود این بحران، گام مثبتی جهت احیاء این سنت دیرینه استهسال آب، برداشته شود. مهمترین عامل در زوال قنوات این منطقه، بهره برداری مکانیزه از چاههای عمیق و نیمه عمیق در سفره هایی که مادرچاه و تره کار قنوات در آن قرار دارند، می باشد. حفر اینگونه چاهها باعث افت سطح آب زیرزمینی در این منطقه می شود و در نتیجه به دلیل افت سطح آب، آبدهی قنات کاهش می یابد. اغلب قناتها در این منطقه طول زیادی دارند بطوریکه گاهی تا چند ده کیلومتر می رسند. به همین دلیل در معرض خطرات زیادی قرار می گیرند و بعضاً آسیب های جبران ناپذیری را متحمل می شوند. عدم نگهداری و لایروبی قناتها از جمله عوامل تخریب قنات ها در این منطقه است. بطوریکه در سالهای اخیر در این منطقه بنا به دلایلی همچون هزینه بالای لایروبی، صعب العبور بودن راههای ارتباطی و زمان طولانی لازم برای انجام عملیات، به این امر توجهی نشده است. قنات‌ها علاوه‌ بر انتقال‌ آب‌ شیرین‌ به‌ دشت‌ها و حاشیه‌ کویرها می‌ توانند با توجه‌ به‌ لایه‌های‌ زمین‌ شناسی‌، در زهکشی‌ و انتقال‌ آب‌ شور و دور کردن‌ این‌ آب‌ها از مجاورت‌ سفره‌های‌ آب‌ شیرین‌ زیرزمینی‌ مورد استفاده‌ قرارگیرند. همچنین‌ می‌ توان‌ با استفاده‌ از رایانه‌ها و فن‌آوری‌ جدید، فن‌ قنات‌سازی‌ را همانند سدسازی‌ تقویت‌ نمود و به‌ جای‌ سفال‌ از مصالح‌ مقاوم‌تر استفاده‌ کرد. با بررسی‌ وضعیت‌ زلزله‌خیزی‌، تکتونیکی‌ و گسل‌های‌ موجود‌، قنات‌های‌ قدیمی‌ را احیاء و قنات‌های‌ جدید احداث‌ کرد؛ با تغذیه‌ مصنوعی‌ سیلاب‌ به‌ درون‌ سفره‌های‌ آب‌ زیرزمینی‌، به‌ جای‌ تخریب‌ شهرها توسط‌ سیل‌، این ‌آب‌ها را به‌ داخل‌ سفره‌ها تزریق‌ کرد و در هنگام‌ کم‌ آبی‌ یا خشکسالی‌ از آنها بهره‌ گرفت‌. بن‌ بست‌ فعلی‌ یعنی‌ از دست‌ دادن‌ قسمتی‌ از قنات‌های‌ منطقه نتیجه‌ تصمیم‌گیری‌ شتابزده‌ نسل‌ فعلی‌ است‌. اکنون‌ برای‌ جبران‌ خطاهای‌ گذشته‌ نمی‌ باید بدون‌ مطالعه‌ به‌ اقدامات‌ دیگری‌ دست‌ بزنیم‌ که‌ عواقب‌ نامناسب‌ دیگری‌ پیآمد آن‌ باشد.

Keywords:

دشت یزد – اردکان , قنات , خشکسالی , سفره آب زیرزمینی

Authors

مهدی حیات زاده

عضو هیات علمی دانشکده منابع طبیعی، مجتمع آموزش عالی اردکان

محمدتقی دستورانی

دانشیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • عالمی، ا. (1376)، (بررسی پدیده نشست و گسیختگی سطح زمین ...
  • امور مطالعات منابع آب شرکت آب منطقه ای یزد 1380، ...
  • تماب 1384، گزارش وضعیت منابع آب کشور ...
  • - دادفر، ص. (1387)، عنوان مقاله (بررسی اثر خشکسالی بر ...
  • زارعزاده مهریزی، _ (1388)، عنوان مقاله (بررسی تغییرات آبدهی قنوات، ...
  • زارعزاده مهریزی، _ (1388)، عنوان مقاله (مقایسه کیفیت آب چاهها ...
  • سازمان برنامه و بودجه یزد، بررسی منابع آب استان یزد ...
  • طرح جامع آب کشور: منابع آب‌های زیرزمینی حوزه آبریزهای شور، ...
  • Richard W. Bulliet: Cotton, 2009. Climate and Camels in Early ...
  • Wulff. H. E, April 1968. The Qanats of Iran., Scientific ...
  • (Fr) Henri Goblot, 1963. "In old Iran, the techniques of ...
  • Anthony Smith, 1953. Explorations in Persia: Blind White Fish in ...
  • نمایش کامل مراجع