وحید رقیبی - کاندیدای دکترای /مدیریت منابع آب، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان
حمیدرضا صفوی - دانشیار/ دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان
سید محمد مرتضوی نائینی - موسسه تغییرات محیط زیست/ دانشگاه آکسفورد، انگلستان

در چند دهه اخیر وقوع خشکسالی های ممتد در کشور باعث روند فزاینده برداشت از منابع آب زیرزمینی و از طرف دیگر کاهش منابع آب سطحی به ویژه حجم ذخیره در مخازن سدها شده است. لذا بهره برداری از منابع آب نیاز به بازنگری براساس شرایط هیدرولوژیک به وقوع پیوسته و به ویژه خشکسالی دارد. از طرف دیگر برای تعریف خشکسالی و تبیین آن به وسیله شاخص ها، احتیاج به بررسی همه جانبه از نظر وجود داده، کاربردی بودن شاخص و حصول اهداف در زمینه بهره برداری از منابع آب دارد. در این مقاله و در راستای استاندارد سازی شاخص کاربردی در زمینه بهره برداری تلفیقی از منابع آب، از توابع غیرپارامتریک استفاده شده تا جامعیت و کاربردی بودن آن حاصل شود. وضعیت منابع آب از طریق ادغام بیلان اقلیمی و آب دسترس هیدرولوژیکی به وسیله تابع غیرپارامتریک چند متغیره محاسبه شده تا شاخص یکپارچه خشکسالی (IDI۱) به دست آید. در این مطالعه حوضه آبریز زاینده رود به دلیل بهره برداری تلفیقی از منابع آب سطحی و زیرزمینی و وقوع خشکسالی های اخیر در آن به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. در این حوضه سد زاینده رود نقش کلیدی در تنظیم جریان سطحی برای مصارف مختلف زیر دست آن را دارد. این شیوه بهره برداری با قابلیت اطمینان بالای %۹۰ در تامین نیازها سبب تعادل آبخوان لنجانات، افزایش ذخیره دو آبخوان اصفهان-برخوار و کوهپایه-سگزیی،تامین حقابه تالاب گاوخونی با قابلیت اطمینان %۹۶ و افزایش متوسط ۷/۲ میلیون مترمکعب در ماه در ورودی به تالاب نسبت به گذشته شده است.

: تحلیل چند متغیره, خشکسالی هواشناسی, خشکسالی هیدرولوژیک, شاخص یکپارچه خشکسالی (IDI)