فاطمه فتحی - دانشجوی دکترا / اقتصاد کشاورزی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز-شیراز-ایران.
منصور زیبایی - دانشیار/ اقتصاد کشاورزی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز-شیراز-ایران.

بهره برداری بی رویه از منابع آب های زیرزمینی به دلیل عدم موازنه میان کل برداشت و تغذیه منجر به کاهش سطح آب های زیرزمینی با نرخی سریعتر خواهد شد. به منظور برقراری تراز بین برداشت و تغذیه، راهکارهای عمده مشتمل بر تقویت مدیریت منابع آب های زیرزمینی، بکارگیری سیاستهای مدیریت تقاضا، بهبود راندمان آبیاری و افزایش عرضه آب می باشد. در این مطالعه با بهره گیری از روش برنامه ریزی آرمانی در جهت مدیریت پایدار منابع آب زیرزمینی، میزان انحراف از آرمان های کاهش در مصرف آب به اندازه ۱۰، ۲۰ و ۳۰ درصد و رسیدن به سود ایده آل با وزن های مختلف ارائه گردید. اطلاعات لازم از طریق مصاحبه با ۱۱۲ بهره بردار دشت فیروز آباد استان فارس در سال زراعی ۸۶-۸۷ جمع آوری شد. نتایج در سطح دشت نشان داد که پمپاژ سالانه آب های زیرزمینی با کنترل بهینه کمتر از پمپاژ کنونی آب با نرخ تنزیل کمتر از ۱۸ درصد می باشد. بر اساس نتایج بدست آمده از برنامه ریزی آرمانی برای همه گروههای همگن درصد کاهش سود کمتر از درصد کاهش برداشت است. همچنین نتایج نشان داد که اتخاذ استراتژیهای کم آبیاری و بکارگیری سیستم آبیاری بارانی منجر به کاهش برداشت از آب های زیرزمینی در مقایسه با شرایط کنونی می شود به طور مثال در حالتی که وزن یکسان به آب مصرفی و سود داده شود به آرمان کاهش مصرف آب به طور کامل می توان دست یافت. در این حالت محصولات با روش آبیاری بارانی همراه با استراتژی کم آبیاری در الگوی کشت حضور دارند. نهایتا اینکه نتایج مطالعه حاضر می تواند به کشاورزان در انتخاب الگوی کشت، استراتژی و روش آبیاری، به گونه ایکه درآمد زارعین و برداشت آب از سفره های زیرزمینی همزمان بهینه گردند، کمک نماید.

برنامه ریزی آرمانی, راندمان آبیاری, استراتژی های کم آبیاری, الگوی کشت