فرهاد دلیری - مدرس /دانشکده عمران دانشگاه علمی-کاربردی و عضو کمیته فنی شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس
مجید خلقی - دانشیار /گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران

با توجه به اینکه اغلب حوضه های آبریز فاقد آمار و اطلاعات با کفایت لازم هستند، شبیه سازی بارش- رواناب منطقه شمال نیشابور در سیستم هیدرولوژیک با الگوریتم های مدل HEC-HMS پایه ریزی شد. الگوریتم انتخابی در مدل مذکور،  روش SCS(CN)  می باشد. شماره منحنی حوضه برای شرایط متوسط بر اساس اطلاعات پوشش گیاهی، کاربری اراضی، گروه های هیدرولوژیک خاک و جدول SCS محاسبه شد. روندیابی موج سیل نیز در بازه های مورد نیاز از روش روند تاخیر صورت گرفت. در این تحقیق جهت بررسی اهمیت تیپ رگبار در تخمین دبی اوج سیلاب در کنار ضرایب مختلف گیرش اولیه (۲/۰ و ۰۵/۰ )، سه ایستگاه هیدرومتری عشق آباد، دیزبادعلیا و زرنده با پراکنش منطقی در شمال نیشابور انتخاب گردیدند. نتایج حاکی از آن است که کاربرد روش SCS(CN) در منطقه شمال نیشابور با رگبار تیپ IV و گیرش اولیه ۲/۰ دارای کمترین درصد خطا می باشد. همچنین استفاده از نسبت جذب اولیه ۰۵/۰ به جای ۲/۰ که توسط وودوارد و همکاران (۲۰۰۳) توصیه شده، در منطقه شمال نیشابور مناسب نمی باشد. بطور کلی نتایج تحقیق نشان می دهند که تنها ۵۳ درصد از دبی های اوج تخمینی (از ۱۵ مشاهده) در دامنه قابل قبول از دبی اوج مبنا قرار دارند. لذا روش مذکور را بدون عمل بهینه سازی و/یا فرایند منطقه ای نمودن برای حوضه مورد مطالعه توصیه نمی شود.

تیپ رگبار, گیرش اولیه, دبی سیلاب, شبیه سازی, حوضه آبریز نیشابور