مریم نصراصفهانی - استادیار گروه زیست شناسی دانشگاه لرستان

در این تحقیق، نقش سویه ریزوبیوم روی پتانسیل عملکرد همزیستی­شان با گیاهان نخود (Cicer arietinum L.) تحت شرایط تنش خشکی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، سویه­های M. ciceri (C-۱۵، CP-۳۱ و CP-۳۶) به گیاهان نخود مایه­زنی شده و به مدت چهار هفته در شرایط مطلوب رشد نگهداری شدند. تنش خشکی با توقف آبیاری برای ۲ و ۳ روز اعمال گردید. میزان تثبیت نیتروژن در شرایط تنش خشکی در سه سیستم همزیستی کاهش نشان داد، ولی میزان کاهش در گیاهان مایه­زنی شده با سویه­های CP-۳۱ و CP-۳۶ بالاتر بود. با آبیاری مجدد گیاهان تحت تنش خشکی، کاهش در میزان تثبیت نیتروژن در شرایط تنش خشکی در گیاهان مایه­زنی شده با C-۱۵ تا حدودی جبران شد ولی در گیاهان مایه­زنی شده با سویه­های CP-۳۱ و CP-۳۶ جبران نشد. تغییرات در الگوی بیان پروتئین­های گره در گیاهان مایه­زنی شده با سه سویه مورد مطالعه تحت شرایط مطلوب رشد، ۲ و ۳ روز تنش خشکی و گیاهان آبیاری مجدد شده بعد از ۳ روز تنش خشکی توسط روش SDS-PAGE مورد بررسی قرار گرفت. در گره­های مایه­زنی شده با سویه C-۱۵، الگوی پروتئینی در پاسخ به تنش خشکی در مقایسه با شاهد تفاوتی را نشان نداد در حالی که در گره­های مایه­زنی شده با سویه­های CP-۳۱ و CP-۳۶ برخی نوارهای پروتئینی شناسایی شد که بیان آنها تحت تنش خشکی کاهش پیدا کرده و بعد از آبیاری مجدد بازیافت نشدند. تجزیه و تحلیل الکتروفورزی آیزوزیم­های سوپراکسیددیسموتاز در گره­های حاصل از سه سویه مورد بررسی تفاوت معنی­داری را تحت شرایط تنش در مقایسه با شاهد نشان ندادند. سطح فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز در گره­های آلوده شده با سویه C-۱۵ با اعمال تنش خشکی افزایش نشان داد در حالی که در گره­های مربوط به سویه­های CP-۳۱ و CP-۳۶ کاهش پیدا کرد. به این ترتیب می­توان نتیجه گرفت که با انتخاب یک سویه مناسب ریزوبیوم می­توان سطح تحمل جمعیت همزیستی را به شرایط تنش خشکی افزایش داد.

همزیستی, نخود, M. ciceri, گره, تثبیت نیتروژن, تنش خشکی, نیتروژناز