محمد واقفی - دانشجوی دکتری /سازه های هیدرولیکی، بخش مهندسی عمران، دانشکده مهندسی، دانشگاه تربیت مدرس
مسعود قدسیان - استاد /هیدرولیک، پژوهشکده مهندسی آب، دانشگاه تربیت مدرس
سیدعلی اکبر صالحی نیشابوری - استاد /سازه های هیدرولیکی، پژوهشکده مهندسی آب، دانشگاه تربیت مدرس

یکی از سازه های هیدرولیکی موثر در تثبیت سواحل رودخانه آبشکن می باشد. در چند دهه اخیر استفاده از آبشکن ها در پایداری ساحل خارجی رودخانه ها و در مسیرهای قوسی مورد توجه مهندسان هیدرولیک قرار گرفته است. استقرار آبشکن در مسیر جریان باعث ایجاد آبشستگی های موضعی در محل آبشکن و تغییرات توپوگرافی بستر می گردد. در این مقاله به بررسی هندسه حفره آبشستگی و میزان آبشستگی بیشینه و توپوگرافی بستر پیرامون آبشکن های T شکل مستقر در قوس ۹۰ درجه پرداخته شده است. برای این منظور در یک کانال آزمایشگاهی با قوس۹۰ درجه و ملایم ( نسبت شعاع قوس به عرض کانال برابر۴ ) و دارای بستر رسوبی با قطر متوسط ۲۸/۱ میلی متر و شرایط آب تمیز، آزمایشاتی طراحی و اجرا شد. در این آزمایشات تاثیر متغییرهای طول آبشکن، طول بال آبشکن، موقعیت قرارگیری آبشکن در قوس و همچنین عدد فرود جریان بر میزان آبشستگی حول آبشکنT شکل و تغییرات توپوگرافی بستر مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بیانگر این استکه افزایش طول آبشکن، کاهش طول بال آبشکن، افزایش عدد فرود و تغییر موقعیت آبشکن به سمت پایین دست قوس باعث افزایش ابعاد چاله آبشستگی می گردد. معادلات جدیدی در محاسبه پارامتر های چاله آبشستگی حاصل شد.

الگوی آبشستگی, آبشکن T شکل, هندسه حفره آبشستگی, توپوگرافی قوس, آبشستگی بیشینه