محمود عرب خدری - عضو هیئت علمی /مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، تهران- صندوق پستی ۱۱۳۶-۱۳۴۴۵

تفاوتهای زیادی بین برآوردهای ارائه شده از میزان فرسایش خاک ایران در منابع مختلف مشاهده میشود. افزون بر آن هیچگونه اولویتبندی قابل قبولی از فرسایش و رسوبدهی حوزههای آبخیز اصلی کشور در دست نیست. در این تحقیق با استفاده از دادههای ۲۰۹ ایستگاه رسوب سنجی، میزان رسوبدهی و فرسایش خاک کشور به ترتیب حدود ۳۵۰ و۱۰۰۰ میلیون تن در سال و متوسط رسوبدهی ویژه مناطق مورد مطالعه ۲۱۴ تن در کیلومتر مربع در سال برآورد شد. بیشترین رسوبدهی ویژه به حوزه های هامون جازموریان، میناب و بلوچستان جنوبی و مارون و زهره در جنوب کشور با بیش از ۷۰۰ تن در کیلومتر مربع در سال مربوط است. ۳ رابطه رگرسیونی دو و چند متغیره معنیدار بین رسوبدهی کل با مساحت، دبی متوسط سالانه و دبی ویژه ارائه شد. بررسیها نشان داد که بطور کلی با افزایش مساحت حوزه، رسوبدهی ویژه اضافه میشود که نشان دهنده فرسایش بیشتر در کوهپایه ها نسبت به ارتفاعات است. نتایج بررسی اولیه تعدادی از حوزههای دارای رسوبدهی ویژه با بیش از ۱۰۰۰ تن در کیلومتر مربع در سال نیز بیانگر آن است که سازندهای حساس به فرسایش، لغزش و پوشش گیاهی نقش مهمی در تولید رسوب دارند.

رسوبدهی معلق, فرسایش, معادله رگرسیونی