مهدی ابراهیمی بوزانی - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
جعفر گنجعلی - عضو هیئت علمی رشته جغرافیا دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
محمد رضائی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

برای حل مسائل و مشکلات بخش مسکن، بررسی وضعیت شاخص ­های مختلف در این بخش ضروری است زیرا مستند به آن می توان اولویت­ اقدامات و برنامه ها را تعیین نمود. مقاله حاضر با هدف بررسی شاخص ­های کمی و کیفی مسکن در شهرستان خمینی شهر طی سال­های ۱۳۹۵-۱۳۷۵ انجام شده است. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش بررسی از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی و از نظر روش گردآوری اطلاعات از نوع تحقیقات کتابخانه­ ای و اسنادی می ­باشد. شاخص­ های مورد بررسی این تحقیق شامل ۱۰ شاخص کمی (تراکم نفر در واحد مسکونی، تراکم خانوار در واحد مسکونی، متوسط اتاق در واحد مسکونی، تراکم نفر در اتاق، تراکم خانوار در اتاق، اتاق برای هر خانوار، تعداد واحد مسکونی برای هر هزار نفر، تعداد اتاق برای هر هزار نفر، کمبود واحد مسکونی، نسبت افزایش خانوار به واحد مسکونی) و ۴ شاخص کیفی (عمر واحد مسکونی، نسبت مسکن مناسب از لحاظ دوام ساختمان­ ها و مصالح آن ها، نحوه تصرف واحد مسکونی و تسهیلات و امکانات واحدهای مسکونی) است. یافته ­های این پژوهش نشان داد که وضعیت شاخص ­های کمی مسکن در شهرستان خمینی شهر مناسب بوده و در تمامی ده شاخص مورد بررسی، روند مطلوبی را طی نموده است. همچنین وضعیت مسکن این شهرستان از لحاظ شاخص­ های کیفی نیز در بیشتر شاخص ­های مورد بررسی، روند مثبتی داشته و تنها شاخص کیفی مسکن (نحوه تصرف واحدهای مسکونی) دچار نزول شده است، به گونه ­ای که مالکیت عرصه و اعیان (زمین و بنا) از ۰۶/۷۴ درصد در سال ۱۳۷۵ به ۵۴/۷۲ درصد در سال ۱۳۸۵ و ۶۶/۶۲ درصد در سال ۱۳۹۵ کاهش و در مقابل مالکیت رهن و استیجاری از ۸۳/۱۳ درصد در سال ۱۳۷۵ به ۲۳/۱۸ درصد در سال ۱۳۸۵ و ۸۶/۲۶ درصد در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته است.

شاخص های کمی و کیفی, برنامه ریزی مسکن, خمینی شهر