وحیدرضا حلوائیها - دکتری، گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

زمینه و هدف: ادراک عدالت مفهومی است تجمعی، برآمده از کنش های اجتماعی که در قالب چرخه های ادراکی رفتاری بین کنشگران اجتماعی در گذر زمان تعریف و بازتعریف می شود. این چرخه های ادراکی رفتاری بین فرادست و فرودست در سازمان ها، ادراکات و به تبع آن، رفتارهای هر دو سوی رابطه را در چرخه ای نامتناهی متاثر می سازد. با توجه به کمتر بودن فرادستان و در مرکز قرار گرفتن آن ها در تعاملات سازمانی، بهترین نقطه مداخله برای مدیریت این چرخه ها، ادراکات فرادستان و به تبع آن، رفتار متاثر از این ادراک است. هدف این پژوهش، شناسایی ویژگی های شخصیتی ای است که بر ادراک عدالت در رهبران و در ادامه رفتار آن ها تاثیرگذار است. روش: این پژوهش از نظر نتیجه بنیادی، از نظر هدف اکتشافی و از نظر روش کیفی است و با رویکرد استقرایی صورت گرفته است. داده ها به روش کتابخانه ای و بر اساس تحلیل مضمون بر متن نهج البلاغه جمع آوری شده است. بدین منظور کل متن نهج البلاغه، به عنوان مجموعه ای مدون و شناخته شده از بیانات امام علی (ع) با هدف تعیین شده بارها مطالعه شد و پس از گزینش بخش های مرتبط با هدف پژوهش، کدگذاری ها انجام گرفت. در ادامه با استفاده از ابزار شبکه مضامین و تحلیل مقایسه ای، کدها پیرایش و در چند مرحله دسته بندی و خلاصه شدند. اعتبار یافته ها با استفاده از ضریب هولستی (۹۲ درصد) و پنل خبرگان به تایید رسید. اجماع در خصوص دسته بندی کدها با شیوه دلفی انجام شد. یافته ها: دستیابی به دو مجموعه کد، یافته های این پژوهش است. یک مجموعه، ۲۵ کد رابط را دربرمی گیرد که به چگونگی ارتباط ویژگی های شخصیتی و رفتاری با اعتقادها، ارزش ها و باورها اشاره می کند و مجموعه دیگر، ۵۰۵ شناسه (کد) پایه احصاشده را شامل می شود که در قالب دو مضمون سازمان دهنده اصلی با عنوان بزرگواری وکرامت و استواری وصلابت دسته بندی شدند. مضمون بزرگواری وکرامت، خود سه مضمون سازمان دهنده فرعی را پوشش می دهد که عبارت اند از: احترام به دیگران، لطف و مهربانی و بزرگ منشی. مضمون سازمان دهنده اصلی استواری وصلابت، نیز سه مضمون سازمان دهنده فرعی را دربرمی گیرد: خودکنترلی، بصیرت و ثبات شخصیت. این یافته ها گویای سبک خاصی از رهبری است که از طریق دو مجموعه ویژگی ذیل بزرگواری وکرامت و استواری وصلابت متوازن می شود.

عدالت سازمانی, ادراک عدالت فرادستان, رهبری سازمانی, ویژگیهای شخصیتی, تحلیل مضمون