عبداله عابدی پریجایی - دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه روستایی، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
محمد کریم معتمد - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
محمد کاوسی کلاشمی - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان

با توجه به محدودیت­های بخش کشاورزی در ایران، بهبود بهره­وری عوامل تولید عامل مهم جهت رسیدن به رشد اقتصادی پایدار است. هدف این تحقیق اندازه­گیری بهره­وری کل عوامل تولید (تخم نوغان، نیروی کار و برگ توت) و اثر متغیرهای مشارکت، رضایت شغلی، انگیزه، علاقه، علم­گرایی و نوآوری در بهره­وری واحدهای نوغانداری است. جامعه آماری تحقیق ۱۱۵۰ نوغاندار استان مازندران بوده که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه ۲۴۰ نوغاندار محاسبه شده و پرسشنامه در بین آنها توزیع شد. نمونه­ها به صورت خوشه­ای چند مرحله­ای و تصادفی ساده از هر خوشه انتخاب شدند. جهت اندازه­گیری بهره­وری کل عوامل تولید، از تابع تولید کاب-داگلاس و برای بررسی اثر متغیرهای موثر ذکر شده از رگرسیون چند متغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین بهره­وری کل عوامل تولید واحدهای نوغانداری در استان مازندران ۷۸۷/۰ بوده است و عواملی چون انگیزه، به کارگیری یافته­های علمی و نوآوری با میزان بهره وری رابطه داشته (در سطح ۹۵ درصد)، اما متغیرهای علاقه، مشارکت و رضایت شغلی رابطه معنی­داری (در سطح ۹۵ درصد) در بهره­وری واحدهای پرورش کرم ابریشم نداشته است.

استان مازندران, بهره وری, نوغانداری