زهرا زمانی - دانش آموخته دوره دکتری گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا
داریوش علی پور - دانشیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا
حمیدرضا مقیمی - استاد گروه فارماسیوتیکس، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
سید علیرضا مرتضوی - استاد گروه فارماسیوتیکس، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
سید مسعود ذوالحواریه - استادیار ، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه بوعلی سینا

این پژوهش به­منظور مقایسه اثرات تیمول به دو شکل آزاد و آهسته­رهش بر ویژگی­های تخمیر شکمبه، پروتئین میکروبی و برخی     متابولیت­های پلاسما در گوسفند انجام شد. آزمایش در قالب طرح مربع لاتین ۳´۳ به صورت ادغام شده با استفاده از ۶ راس گوسفند نر فیستوله شده انجام شد. تیمارها عبارت بود از (الف) جیره پایه +۲۵۰ میلی­گرم تیمول به شکل آزاد، (ب) جیره پایه +۲۵۰ میلی­گرم تیمول به شکل آهسته­رهش و (ج) تیمار شاهد (جیره پایه بدون تیمول). هر دوره آزمایش ۱۴ روز و شامل ۱۰ روز سازگاری و ۴ روز نمونه­گیری بود. در دوره نمونه­گیری، نمونه­های مدفوع جمع­آوری شد و در روز پایانی هر دوره نیز نمونه­های خون و مایع شکمبه در زمان­های مختلف جمع­آوری شد. مصرف تیمول به هر دو شکل آزاد و آهسته­رهش، ماده خشک مصرفی (به ترتیب ۵/۹۱۷ و ۵/۹۸۵ گرم در روز)، قابلیت هضم پروتئین خام (به ترتیب ۷/۸۲ و ۶/۸۵ درصد) و غلظت گلوکز پلاسما (به ترتیب ۸/۱۱۴ و ۵/۱۰۸ میلی­گرم در دسی­لیتر) را افزایش داد (۰۵/۰>P). در تیمارهای محتوی تیمول، غلظت اوره­ی پلاسما، سنتز پروتئین میکروبی و غلظت نیتروژن آمونیاکی در ۵ و ۷ ساعت پس از خوراکدهی کاهش یافت (۰۵/۰>P). تعداد دیپلودینیوم­ها در جیره محتوی تیمول آزاد ۱۰۵×۳۸/۰ بود که از تعداد مربوط به دو تیمار دیگر کمتر بود (۰۵/۰>P). مصرف تیمول می­تواند با کاهش تولید نیتروژن آمونیاکی بازده استفاده از پروتئین خوراک را بهبود بخشد و با توجه به افزایش گلوکز پلاسما می­تواند اثری مثبت در تامین انرژی دام ایجاد کند.

آمونیاک, پروتئین میکروبی, تیمول, گلوکز