جلال سالاری - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
محمد یگانه پرست - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم دامی دانشگاه تهران و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قم
فاطمه صاحبی اعلا - دانشجوی دکتری گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
مجید کلانتر نیستانکی - دانشجوی دکتری گروه علوم دامی دانشگاه شهرکرد و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قم

آزمایشی به منظور بررسی اثرات استفاده از کلریدآمونیوم (NH۴Cl) و کلریدپتاسیم (KCl) صنعتی در جیره دوره رشد (۲۲ تا ۴۲ روزگی) جوجه های گوشتی نر در شرایط تنش گرمایی تابستان استان قم (دمای ۲۳ تا ۴۱ درجه سانتی گراد) انجام شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با ۱۰ تیمار و ۴ تکرار و ۱۹ قطعه جوجه گوشتی نر در هر تکرار اجرا شد. جوجه ها به مدت ۲۱ روز در شرایط یکسان پرورش داده شدند و سپس به قفس­های آزمایش منتقل شدند. تیمارها شامل شاهد بدون مکمل و سطوح ۶/۰ (۶/۰KCl)، ۷/۰ (۷/۰KCl)، ۸/۰ (۸/۰KCl) و ۹/۰ (۹/۰KCl) درصد KCl صنعتی و ۳/۰ (۳/۰NH۴Cl)، ۴/۰ (۴/۰NH۴Cl)، ۵/۰ (۵/۰NH۴Cl)، ۶/۰ (۶/۰NH۴Cl) و ۷/۰ (۷/۰NH۴Cl) درصد NH۴Cl صنعتی بودند. نتایج  نشان داد افزایش وزن در تیمارهای ۹/۰KCl (g ۸/۱۳۳۰) و ۷/۰NH۴Cl (g ۶/۱۳۰۶) بیشتر از شاهد (g ۱۱۸۷) بود (۰۵/۰P<). ضریب تبدیل غذایی تیمار ۶/۰NH۴Cl (۵۷/۱) کمتر از شاهد(۷۸/۱) بود (۰۵/۰P<). میزان هموگلوبین شاهد (۱۹/۱۰) کمتر از  تیمارهای ۸/۰KCl (g/dl ۴۶/۱۱) و ۹/۰KCl (g/dl ۸۳/۱۱) و ۷/۰NH۴Cl (g/dl ۳۶/۱۱) بود (۰۵/۰P<). بیشترین درصد هماتوکریت در تیمارهای ۶/۰KCl (۱۹/۳۴)، ۸/۰KCl (۹۵/۳۴) و ۹/۰KCl (۹۹/۳۴) مشاهده شد (۰۵/۰P<). تیتر آنتی بادی ضد نیوکاسل در روز ۳۲ پرورش در تیمار ۹/۰KCl (۳۵/۲) بیشتر از شاهد (۳۷/۱) بود (۰۵/۰P<). نتایج نشان داد که افزودن الکترولیت ها باعث کاهش اثرات منفی تنش گرمایی می شود و مقدار ۸/۰ و ۹/۰ درصد KCl بهترین نتایج را نشان دادند.

تنش گرمایی, جوجه های گوشتی, کلریدآمونیوم, کلریدپتاسیم