شقایق ایزدخواه - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
محمداسماعیل شادروان - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
مهدی مولائی نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

قاعده فقهی لاضرر به عنوان یکی از مبانی مستحکم فقهی و حقوقی مسائل مربوط به خانواده محسوب میگردد.بدون تردید نظام خانواده نخستین واساسی ترین گروهی است که جامعه براساس آن شکل گرفته است ؛از این رو ،نقش بنیادین در پیشرفت و رشد جامعه وهمین طور در انحطاط وسقوط آن میتواند داشته باشد. از قواعد اساسی و پرکاربرد در تنظیم روابط زوجین، قاعده لاضرراست. به علت عمومیت قاعده لاضرر از قلمروهای صدق این قاعده، تطبیق آن بر مصادیق احکام تکلیفی و وضعی است. به نظرمیرسد از این مسئله در حوزه ی دعاوی خانوادگی، غفلت شده است. لازمه ی تامل در اینکه آیا اعمال حق یکی از طرفین در منازعاتخانوادگی یا جاری کردن یک حکم تکلیفی یا وضعی نسبت به طرف دیگر موجبات ضرر را فراهم میکند یا نه؟ توجه به جریانقاعدهی لاضرر به مصادیق و تطبیقات احکام است.از جمله مواردی که به نظر میرسد توجه به قاعده لاضرر در دعاوی خانوادگی مغفول مانده نشوز یکی از زوجین یا شقاق آنهاست. اهمیت این مسئله از آنجا ناشی میشود که گاه نشوز یکی از زوجین، در رفتار طرف دیگر یا انجام ندادن وظایف خانوادگی و زناشویی ریشه دارد. بی توجهی به این مهم بهخصوص در مورد حکم شقاق گاهموجبات ضرر به طرف دیگر را فراهم می آورد. این درحالی است که در میان کلمات فقها تصریحات یا اشاراتی دال بر لزوم توجه بهوارد نشدن ضرر در تطبیق احکام بهخصوص حکم نشوز و شقاق یافت میشود.در این مقاله به بررسی سه فصل پرداخته شده است ؛ درفصل اول به بررسی مفهوم شناسی ،ببررسی قاعده تنظیم روابط زوجین،قاعده لاضرر در خانواده و درفصل دوم به بررسی قاعده لاضرر در حقوق خانواده و مواد آن ودرفصل سوم به بررسی فقهی و حقوقی تزاحم در خانواده پرداخته شده است.

قاعده لاضرر، حقوق خانواده ،نکاح ،نشوز، تزاحم حقوق