زهرا طهماسبی - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه
حامد رستمی نجف آبادی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه

نهادهای اجتماعی که از بطن جوامع جوشیده و به شکل تکامل یافته امروزی مطرح می باشند، ریشه در آداب و رسوم و ضرورت های جوامع دارند. وقف در حقوق اسلام و تراست (در حقوق کامن لا) از جمله این نهادها محسوب می شوند. وقف نهادی تکامل یافته در بستر حقوق اسلامی و تراست منبعث از انصاف در سیستم حقوقی انگلوساکسون است. گرچه تراست و وقف تفاوت های بنیادی با هم دارند ولی هر دو نهاد بر محور اختصاص اموال به اهداف خاص، می چرخند (یعنی اختصاص مال جهت انتقاع اشخاص یا صرف در جهات عام المنفعه). از مهمترین ویژگی های وقف، شخصیت حقوقی و دوام آن است که در مقابل تراست، دارای شخصیت حقوقی نبوده و ثانیا اصل بر موقت بودن آن است، مگر تراست جهت امور خیریه که می تواند دائمی باشد. در این پژوهش به وجوه تفاوت و تشابه وقف و تراست از لحاظ: نوع مال، قابلیت بقاء در برابر انتفاع، قابلیت قبض و اقباض ومعلوم و معین بودن مال در هر دو نهاد به صورت جداگانه می پردازیم. نتایج بیانگر این موضوع است که دایره شمول اموالی که موضوع تراست قرار می گیرند وسیع تر از اموالی (عین) است که موضوع وقف واقع می شوند. کاربرد شایع نهاد تراست و همچنین نقش وسیع و گسترده آن در تنظیم روابط اجتماعی از یکسو و عدم انس و آشنایی حقوقدانان با مفهوم و ماهیت تراست از سوی دیگر تجزیه و تحلیل آن را ضروری می سازد.

وقف، تراست، کنوانسیون لاهه، حقوق کام لا، انگولاساکسون