حبیب اله روفی - دانشکده مهندسی برق - دانشگاه شهید بهشتی- تهران- ایران
فرهاد حق جو - دانشکده مهندسی برق - دانشگاه شهید بهشتی- تهران- ایران

زیرساخت های حیاتی، آن دسته از دارایی های پایه ای ارائه دهنده خدمات به جامعه هستند که هرگونه آسیب جدی به آنها می تواند تبعات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مخربی برای جامعه داشته باشد، و زیرساخت انرژی (مانند شبکه های برق رسانی و گازرسانی) نیز یکی از همین زیرساخت ها است. تاب آوری یک سیستم زیرساخت حیاتی در برابر فجایع طبیعی، به صورت کاهش اندازه و مدت انحراف از سطوح عملکردی مطلوب سیستم تعریف و توسط ابزاری ریاضی با عنوان شاخص تاب آوری سنجیده می شود. در این مقاله، بر مبنای بررسی بسیار گسترده ای که در ادبیات تاب آوری زیرساخت های حیاتی انجام شده است، پس از معرفی و نقد پراستنادترین چارچوب مفهومی موجود در زمینه دسته بندی شاخص های تاب آوری زیرساخت حیاتی، یک چارچوب مفهومی جدید و عمومی ارائه می شود. سپس، به منظور اعتبارسنجی چارچوب مفهومی پیشنهادی، شاخص های شناسایی شده در ادبیات موضوع به شکلی منظم به گروه های مختلف چارچوب تخصیص داده می شوند. این امر جامعیت چارچوب پیشنهادی و توانایی آن در پوشش دادن انواع مختلف شاخص ها را نشان می دهد. این چارچوب، با فراهم کردن دیدی عمیق از انواع مختلف شاخص های تاب آوری زیرساخت های حیاتی (که شامل زیرساخت انرژی نیز می شود)، می تواند برای ارائه شاخص تاب آوری جدید یا انتخاب شاخص تاب آوری مناسب برای ارزیابی تاب آوری یک زیرساخت حیاتی خاص در برابر فجایع طبیعی به کار رود.

تاب آوری، زیرساخت حیاتی، شاخص، فاجعه طبیعی