محسن شاکری - دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
منصور کارگر بیده - موسسه آموزش عالی امام جواد (ع)، یزد، ایران
ابولفضل شرافت - موسسه آموزش عالی امام جواد (ع)، یزد، ایران
سید علیرضا هوشی السادات - دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

مقاله حاضر در پی آسیب شناسی نظام آموزش ضمن خدمت منابع انسانی اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان یزد بر اساس نظریه مبنایی بود. به جهت عدم کفایت مدل های ارائه شده در ادبیات موجود برای تبیین آسیب های نظام آموزش ضمن خدمت منابع انسانی و به دست آوردن داده هایی متناسب با زمینه مورد مطالعه، از روش کیفی نظریه مبنایی استفاده شد. جامعه پژوهش کلیه کارکنان اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان یزد بودند که در دوره های آموزشی سال های ۱۳۹۶ - ۱۳۹۸ شرکت کرده بودند. انتخاب مشارکت کنندگان با استفاده از روش «نمونه گیری نظری» انجام شد. ابزار پژوهش «مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته» بود. مصاحبه ها تا تعداد ۱۳ نفر از کارکنان اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان یزد انجام شد و اشباع نظری حاصل گردید. روش تحلیل داده ها به شکل «کدگذاری»و «مقوله بندی» انجام شد و داده ها در سه سطح کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. برای تعیین اعتبار داده ها، ازروش «سه سوسازی» استفاده گردید. در این راستا، از بررسی و تطبیق نظر برخی پژوهشگران کیفی نظیر اساتید علوم تربیتی، همچنین مشارکت کنندگان در پژوهش استفاده شد. درنهایت، ۱۲ مقوله نهایی در ذیل ابعاد شش گانه نظریه مبنایی طبقه بندی شدند. یافته ها نشان داد پدیده محوری این پژوهش، اثربخشی آموزش (آموزش های تخصصی، کاربردی و هدفمند) است. همچنین مهم ترین شرایط علی شامل حرفه مندی مدیران و اساتید، بهره گیری از الگوهای موفق ملی و بین المللی، نیازسنجی و ارزشیابی اثربخش، محتوا و روش مناسب آموزش، و تمرکززدایی و استقلال در تصمیم گیری بود. به علاوه، زمینه های سخت افزاری و زمینه های مالی و بستر نرم افزاری مهم ترین ویژگی های زمینه ای را تشکیل دادند. شرایط مداخله گر محیطی نیز شامل: محیط برنامه ریزی-سیاست-گذاری، اقتصادی، و فناوری بود. راهبردها نیز انگیزش شرکت در آموزش و مشارکت تعیین شد. در نهایت، پیامدهای توسعه فردی و سازمانی شناسایی گردیدند. با توجه به نتایج حاصل شده می توان اذعان داشت که آسیب های آموزش اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای، ریشه در اثربخشی آموزش دارد، عوامل متعدد محیطی و زمینه ای در آن دخیل هستند و بر این اساس تلاش جامع و همه جانبه جهت تحقق پیامدهای مطلوب آن ضروری است.

آسیب شناسی, آموزش ضمن خدمت, نظریه مبنایی