ابوالقاسم قیصری - ایران، زابل، دانشگاه زابل، داشکده کشاورزی
محمدرضا اصغری پور - گروه آگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
سید محسن موسوی نیک - گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
سید احمد قنبری - گروه آگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

برخی از روش های خاک ورزی بدون افزایش عملکرد باعث هدر رفت منابع و انتشار گازهای گلخانه ای می شوند. به منظور تعیین اثر روش های مختلف خاکورزی بر میزان انتشار اکسید نیتروز و آمونیاک در تناوب پنبه-گندم آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تیمار در ۴ تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی داراب به مدت پنج سال انجام گرفت. تیمارهای تحقیق شامل کشت مستقیم ، کم خاک ورزی و خاک ورزی مرسوم گندم و پنبه (شاهد) بود. در تیمارهای کشت مستقیم و کم خاکورزی پس از برداشت گندم ۳۰ درصد وزنی از بقایای گندم در مزرعه پخش گردید. برآورد انتشار گاز N۲O و NH۳ از مزرعه پنبه در تناوب با گندم با استفاده از مدل DNDC۹.۵، در سال های چهارم و پنجم کاشت انجام شد. داده های سه سال ابتدایی پژوهش جهت اعتبارسنجی مدل استفاده شد. نتایج اعتبارسنجی مدل نشان داد که مدل در شبیه سازی محیط خاک و انتشار گازهای N۲O و NH۳ به خوبی عمل می کند. نتایج شبیه سازی نشان داد که میزان انتشار N۲O در خاکورزی مرسوم با اختلاف معنی دار، بیشترین مقدار و در بی خاکورزی کمترین مقدار را داشت. میانگین سالیانه انتشار N۲O در پنج سال برای تیمارهای خاکورزی مرسوم، خاکورزی حداقل و بی خاکورزی به ترتیب ۴۰/۴، ۸۰/۲ و ۱۴/۲ کیلوگرم نیتروژن در هکتار در سال بود. اوج انتشار NH۳ از خاک در هر سه تیمار در روز پنجم بعد از هر بار کوددهی اتفاق افتاد. براساس نتایج به دست آمده از این بررسی، استفاده از روش بی خاکورزی، مطلوب تر از سایر تیمارهای کشت پنبه در کشت دوگانه گندم- پنبه در شرایط مشابه با مطالعه حاضر می باشد.

اکسید نیتروز, بی خاک ورزی, نیترات زدایی, مدل DNDC, چرخه نیتروژن